Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Van beweging naar begrip: redeneren over grafieken in het reken-wiskundeonderwijs
Carolien Duijzer
Carolien Duijzer onderzocht in haar promotieonderzoek hoe het redeneren van leerlingen in groep 7 over afstand-tijdgrafieken kan worden bevorderd in het reken-wiskundeonderwijs op de basisschool.

Redeneren en noteren
Annette Markusse en Iris Verbruggen
"Ik kan het wel uit mijn hoofd, hoor!" Hoe vaak horen we deze uitspraak wel niet van onze leerlingen? Alsof ‘uit het hoofd rekenen’ het ultieme doel is, en het opschrijven van je berekening minder ‘knap’ zou zijn. Maar laten we eerlijk zijn: het noteren van redeneringen en berekeningen is niet zomaar een bijkomstigh...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Zelf een grafiek maken
Frans van Galen en Tamara Leszijnski
Voor kritisch burgerschap is inzicht in grafieken belangrijk, maar door de kant en klare plaatjes in de rekenmethoden blijft voor veel leerlingen onduidelijk op welke principes grafieken zijn gebaseerd. In de lessen die Frans van Galen en Tamara Leszijnski beschrijven tekenden leerlingen zelf een grafiek bij gegeven...
_w400_h260_bgtop.jpg)
'Pak me dan, als je kan!'
Winnaar rekenspellenwedstrijd 2020
Corinne Harten en Bronja Versteeg
Stapels dozen met 209 rekenspellen stonden eind februari 2020 klaar voor de vakjury van de 6e landelijke rekenspellenwedstrijd. Er waren dit jaar veel spellen van hoge kwaliteit. Waar voorheen de ganzenbord-achtige spellen met rekensommen de boventoon voerden, was er nu een grote variatie aan verschillende soorten s...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Reactie van Terry Mostert en Marian Hickendorff op ‘Kaal of context, dat is (niet) de vraag’
Terry Mostert en Marian Hickendorff
Zou een context leerlingen kunnen helpen bij het rekenen met breuken? Wij beschreven een onderzoek naar die vraag en kwamen tot het antwoord: ja dat kan zeker! Maar: niet alle contexten helpen, dus het valt of staat met een geschikte context. Willem Vermeulen plaatst een aantal kritische kanttekeningen bij ons onder...
_w400_h260_bgtop.png)
Kansen voor wiskunde-talenten op de pabo
Petra Hendrikse
In dit artikel bespreken we de ontwikkeling en uitvoering van een onderwijsvariant die speciaal is ontwikkeld voor de sterkere reken-wiskundestudent op de pabo. We hebben gekozen om in deze opleidingsvariant de student inhoudelijk uit te dagen met wiskundige onderwerpen die verder gaan dan het referentie niveau 3S. ...

Heeft een auto altijd vier wielen?
Verwondering en nieuwsgierigheid als motor voor de wiskundige denkontwikkeling van jonge kinderen.
Marije Bakker en Margreeth Mulder-Bunk
De auteurs laten aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe je het probleemoplossend denken en redeneren bij kleuters kunt stimuleren. Ze gebruiken hiervoor zeven concrete kenmerken rond het belang van verwonderen en ontdekken.

Uitdagende rekenverrijking in een doorgaande lijn
Wilna van den Brink en Marije den Otter
Voor veel leerkrachten blijkt het lastig te zijn om hun sterke rekenaars voldoende uitdaging te bieden. In dit artikel gaan de auteurs in op knelpunten bij het organiseren van passende rekenverrijking in de klas. Ze beschrijven hoe een rekenlijn in verrijkingsonderwerpen een oplossing kan bieden en geven praktische ...

Breuken in een breder perspectief
Geeke Bruin-Muurling
In het onderwijs is er steeds meer aandacht voor de rol van basisvaardigheden in de dagelijkse praktijk en beroep. Toepasbaarheid van wat op school geleerd is dan ook steeds vaker een onderwerp voor discussie. Er bestaat een beeld van geringe toepasbaarheid van breuken, bovendien wordt het rekenen met breuken als mo...

Rekenen, redeneren en wiskundige attitude in nascholing en begeleiding
Volgens... de onderwijsadviseur
Bronja Versteeg en Marije Bakker
Op welke manier kunnen leraren en schoolteams hun reken-wiskundeonderwijs verstevigen? Wanneer genieten leraren van hun vak en leren kinderen dat wat belangrijk is? Op welke manier zouden de nieuwe conceptkerndoelen daaraan kunnen bijdragen? Met deze vragen in het achterhoofd heeft een groep onderwijsadviseurs meege...

Computational thinking op de lerarenopleiding basisonderwijs: een praktijkverkenning
Rosanne Hebing, Anna Hotze en Ronald Keijzer
Een eerder artikel in Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek plaatste computational thinking (CT) in haar theoretische context als onderwijskundig concept dat zijn oorsprong kent in de informatica en dat nauw verbonden is met rekenen-wiskunde. Het huidige artikel bespreekt de resultaten van een vragenlijst die...

Een figuur slaan
Groetjes van groep 6
Lia van Diem | Illustratie: Marjolijn Brouwer
In groep 6 wordt zelfstandig gerekend. Allerlei opdrachten komen voorbij. De meeste opdrachten gaan wel. Niet bij iedereen even snel, maar ze lukken wel. Maar dan…de verhaalsommen. Nou, verhaalsommen? Sommen met een beetje tekst erbij.

Van een methode volgen naar een methode gebruiken
Rekencoördinator aan het woord
Tamara Leszijnski
De meeste leerkrachten herkennen zich er vast wel in: na het kiezen en invoeren van een nieuwe rekenmethode ga je vol enthousiasme aan de slag. Alles wat niet goed was aan de vorige methode, zal met deze nieuwe methode wel opgelost worden. De methode wordt nauwkeurig van A tot Z gevolgd. En voordat je het weet, ben ...

Hoe beweging de rekenontwikkeling kan ondersteunen
Kim Borsen en Sherrill Woldberg-Wels
Hoe kom je als leerkracht tegemoet aan de beweegdrang van jonge leerlingen? Kunnen beweegactiviteiten jouw onderwijs ondersteunen? In dit artikel wordt antwoord gegeven op de vraag hoe je als leerkracht de beweegbehoefte van jonge leerlingen positief kan verbinden aan het rekenonderwijs.

Het =-teken gebruiken, niet meer en niet minder!
Henk Logtenberg
Soms moet je als leerkracht wel eens ‘buiten het digitale boekje gaan’. Want ‘hoe rijker de elektronische leeromgeving is, hoe beter de leerkracht moet zijn die hem gebruikt’ (Kool, 2018). Schakel als leerkracht je gezonde reken-wiskundeverstand, óók bij het gebruik van digitale reken-wiskundemethoden, niet uit!
...

Kijken naar kleutertekeningen door een wiskundebril
Madhuvanti Anantharajan en Annette Markusse
Kleutertekeningen worden vaak geassocieerd met creatieve expressie, maar in dit artikel laten we zien dat ze ook een fascinerend inkijkje kunnen bieden in verschillende aspecten van het wiskundige denken van jonge kinderen.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Lees maar, er staat niet wat er staat
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Betekenis van taaluitingen en logica roepen interessante vragen op over hoe we communiceren, interpreteren en redeneren.

Kijk naar jezelf! Universitaire pabostudenten ontwerpen en onderzoeken een geïntegreerd aanbod taal en rekenen-wiskunde
Michiel Veldhuis en Inouk Boerma
Taal en rekenen-wiskunde zijn twee kernvakken die zich bij uitstek lenen voor een geïntegreerd aanbod in de basisschoolklas. Bij de universitaire lerarenopleiding basisonderwijs aan de Hogeschool IPABO en de Vrije Universiteit ronden studenten hun opleiding af met een bachelorthese bij de universiteit. Als toevoegin...

Een stevige basis door aandacht voor automatiseren
Rekencoördinator aan het woord
Janneke Hack - Van Dijke
Als rekenspecialist voer ik onderzoek uit om te weten te komen waar de leerling op vastloopt en/of wat een leerling nodig heeft om verder te komen in zijn rekenontwikkeling. Ik geef de leerkracht en de intern begeleider gerichte handelingsadviezen. De nieuwe inzichten en vooral de praktische tips aan de leerkracht d...

Kansen(on)gelijkheid voor sterke rekenaars
Suzanne Sjoers
In dit artikel worden drie, elkaar deels overlappende, onderdelen geschetst waar ik kansenongelijkheid bij (potentieel) sterke rekenaars zie: aanbod, instructie en taal. Per onderdeel beschrijf ik hoe ik die ongelijkheid zie, onderbouwd vanuit onderzoek en mijn praktijkervaringen. Ik vul die beschrijving aan met ond...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenbegaafde leerlingen naar een hoger niveau brengen
Verrijkingsprojecten voor rekenbegaafde leerlingen
Greetje van Dijk en Anneke van Gool
Bij bestudering van het TIMSS-rapport1 blijkt dat leerlingen in Nederland het ‘aan de onderkant’ onverminderd uitstekend doen. Bijna alle leerlingen halen het basisniveau en daarmee kunnen we ons internationaal goed meten met de best presterende landen. Aan de bovenkant valt echter nog wel wat winst te behalen. Het ...
_w400_h260_bg.png)
Proeven in de keuken van Fred Goffree - Pabostudenten experimenteren met een opleidingsmethode
Linda Denissen, Amy de Waele, Hans van 't Zelfde
Wie het reken-wiskundeonderwijs vooruit wil helpen kan niet zonder contacten met het veld. Fred Goffree is zich dat bewust en riep bij het schrijven van zijn opleidingsboek de hulp van 5 Pabo-studenten in.
_w400_h260_bg.jpg)
Leren rekenen zonder problemen? Directe instructie met uitgewerkte voorbeelden (Jrg. 38 nr. 4, 2019)
Adri Treffers
In de kerndoelen van het rekenonderwijs lezen we dat de rekenkennis- en vaardigheden in praktische situaties toepasbaar moeten zijn. Die toepasbaarheid wordt echter sterk belemmerd als het onderwijs uitsluitend is gericht op het aanleren van rekentrucjes en procedures zonder inzicht. Directe instructie met uitgewerk...
_w400_h260_bg.png)
Een routekaart naar het zwembad - Meetkunde ligt gewoon op straat....
Diane van Giezen - Beerlage
Een rijke leeromgeving hoeft helemaal niet met veel kunst- en vliegwerk en dure materialen opgebouwd te worden. Het alledaagse leven biedt al prachtige leermogelijkheden. De weg naar het zwembad kan al een bron voor meetkundige ontdekkingen zijn.
_w400_h260_bg.png)
Status aparte? Zet de zwakke rekenaar niet op het reservebankje
Jos van Rooij
De auteur beschrijft een aantal zwakke rekenaars. Ze hebben al veel extra hulp gekregen met als resultaat dat ze nog steeds niet kunnen rekenen en dat ze bovendien het vak niet meer leuk vinden. Kan het ook anders?
_w400_h260_bg.png)
Een miljonair op vakantie. Artikel van R. Keijzer, R.v.Tricht en M. Fransen
R. Keijzer, R.v.Tricht en M. Fransen
Een uitdagende, herkenbare situatie, zoals bijvoorbeeld de naderende vakantie, kan kinderen stimuleren om te denken en te redeneren over nog onbekende reken-wiskundestof, zoals grote getallen. Een uitnodiging om af en toe de methode te verlaten...
_w400_h260_bg.jpg)
Denken in doelen - rekenen zonder methode op de basisschool (Jrg. 37 nr. 4, 2018)
Eva van den Berg & Birgitte Ackermans
Rekenonderwijs op de basisschool kan anders, is het betoog van twee bevlogen IB’ers die samen een aanpak voor het rekenonderwijs ontwikkelden gebaseerd op doelen, niet op een methode. In dit artikel nemen zij u mee in het ontstaan en de werkwijze van Denken in doelen.
_w400_h260_bg.png)
Een (on)mogelijke combinatie - Memoriseren en (hoog)begaafdheid
Suzanne Sjoers
Het is een vooroordeel dat hoogbegaafde leerlingen niet in staat zijn om tafels te leren. In dit artikel licht Suzanne Sjoers toe hoe het memoriseren bij hoogbegaafde leerlingen verloopt, waarom dit moeizaam kan gaan en hoe je dit proces kunt stimuleren.
_w400_h260_bg.png)
"Een broek vol mieren", maar dan anders: Leerlingen ontwerpen een rekenspel.
Erica de Goeij
Het uitdagen van sterke rekenaars is niet eenvoudig. Deze leerlingen hebben complexere opgaven nodig. Erica de Goeij beschrijft hoe de leerlingen van haar plusklas een eenvoudig spel omzetten naar rekenspellen waar de hele klas zijn tanden in kan zetten.

Oude tafels in een nieuwe methode
Elementair vermenigvuldigen in Getal & Ruimte junior
Adri Treffers
De tafels van vermenigvuldiging uit het hoofd leren is voor veel kinderen een obstakel. En als zij de tafels op de ouderwetse stampmanier leren is de kans groot dat zij niet verder kunnen na '10 x'. De auteur vond deze oude opvattingen over tafels leren in een tamelijk nieuwe methode en wijst op de risico's.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Een mooi nieuw jaar!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een nieuw kalenderjaar ligt voor ons. Misschien wel een jaar vol goede voornemens en plannen om aan de slag te zijn met goed reken-wiskundeonderwijs. Na een welverdiende kerstvakantie en hopelijk fijne feestdagen, wensen wij als bestuur van de NVORWO iedereen een inspirerend, betekenisvol reken- en wiskundejaar toe....

Wiskundig probleemoplossen
Een stappenplan voor de leerkracht
Marjolein Kool en Sabine Lit
Wiskundig probleemoplossen is een van de nieuwe concept kerndoelen voor rekenen-wiskunde. Hoe kun je aan dit doel werken met alle leerlingen, dus niet alleen de sterke rekenaars? Een stappenplan kan houvast bieden.

Van spel naar succes: rekenen op een speelse manier
Rekencoördinator aan het woord
Anne Douwenga-Quarré
In het midden van onze school staat een kleurrijke kast: de prachtige rekenkast van Wizz-Spel. Voor iemand die graag spelletjes speelt én rekencoördinator is op een basisschool, is dat natuurlijk fantastisch. Maar hoe geef je deze rekenkast een plek in je onderwijs? En hoe zorg je ervoor dat ook je collega’s hiermee...

Een half uur
Groetjes van groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Vanmorgen zag Lex op het bord de planning voor vandaag. Hij werd al helemaal blij toen hij rekenen erbij zag staan. ‘Gaan we met halve uren doen?’ vroeg hij blij. Toen ik ja knikte kwam er een grote lach op zijn gezicht. ‘Hoe lang duurt dat nog?’ was zijn volgende vraag. ‘Dat duurt nog wel 3 halve uren.’ zei ik.
...

Een rekencoördinator op iedere basisschool!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Het thema van deze Volgens Bartjens is van groot belang voor de NVORWO. Eén van de speerpunten van onze vereniging is namelijk het streven naar een rekencoördinator op elke school.

Een handboek voor rekencoördinatoren
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Niet alleen in Nederland kennen we rekencoördinatoren. In het Verenigd Koninkrijk bestaan ze ook. En al lang ook, getuige het ‘handbook for primary mathematics co-ordinators’ uit 1989.