Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie_w400_h260_bg.jpg)
Kleine kinderen worden groot - Het uitdijend heelal van een baby
Sophie Notten
Baby's zijn bijzondere wezens. Op het moment dat ze verschijnen kunnen ze vrijwel niets, maar vanaf de eerste seconde op aarde leren ze elke dag meer. De moeder van Bodhi vertelt hoe haar zoontje iedere dag wel een mijlpaal bereikt in zijn ontwikkeling...
_w400_h260_bg.png)
Fouten maken is niet erg - Respecteer de ideeën van kinderen
Jos van Rooij
Leerkrachten die hun leerlingen een vaste oplossingsmanier voorschrijven doen hen tekort. Wie bovendien ongeduldig eist dat ze de voorgeschreven manier onmiddellijk foutloos na kunnen bootsen maakt onzekere rekenaars die niet snel een eigen idee proberen
_w400_h260_bg.png)
De staartdeling is nooit weggeweest. Over de nuance in een richtingenstrijd - Lonneke Boels
Lonneke Boels
Regelmatig duikt in de media de discussie over de staartdeling op. Kinderen zouden deze niet meer leren en dat zou één van de vele verklaringen zijn voor tegenvallende resultaten. Maar... de staartdeling bestaat nog wel, alleen in een andere vorm.
_w400_h260_bg.png)
Het meest voorkomende woord - Met kinderen redeneren over steekproeven (jrg 39 nr 1, 2019)
Arjen de Vetten en Ronald Keijzer
Redeneren over steekproeven - in het dagelijks leven en in de media gebeurt het vaak. Hoe kunnen kinderen deze belangrijke maatschappelijke vaardigheid leren? Arjen de Vetten en Ronald Keizer laten met een voorbeeld zien hoe je met kinderen in de bovenbouw van de basisschool kunt redeneren over steekproeven.
_w400_h260_bg.png)
Absoluut en relatief, een lastig onderscheid - Procenten in groep 7
Farns van Galen
Als leerkracht ontmoet je regelmatig kinderen die iets niet begrijpen. Wanneer je met een kind apart bezig bent ga je er meestal direct op in, maar soms, als het om fundamentele zaken gaat, kun je zo'n probleem ook onderwerp maken van een klassengesprek.
_w400_h260_bg.png)
De Kangoeroe is jarig - De 25e editie van de w4kangoeroe wedstrijd (jrg 37 nr 3, 2018)
Martin Winkel
Elk voorjaar doen over de hele wereld leerlingen op basisscholen en in het voortgezet onderwijs mee aan een erg leuke reken-wiskundewedstrijd. Ook in Nederland doen veel kinderen mee maar nog lang niet genoeg want deze wedstrijd is leuk voor alle kinderen.
_w400_h260_bg.png)
Inzicht en kennis - Rekenvaardigheden toetsen in een mbo koksopleiding
Mark Hoogenboezem
Artikel over een onderzoekje in de koksopleiding van ROC Midden Nederland, waarbij wordt nagegaan of authentiek toetsen een brug kan slaan tussen generieke rekenvaardigheden en rekenvaardigheden die onlosmakelijk verbonden zijn aan het koksvak
Kan Nederland nog rekenen? Nou reken maar!
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
Marjolein Kool organiseert het fameuze Bartjens Rekendictee 2025 en alle rekenliefhebbers zijn welkom. Het wordt een rekenfeest met een knipoog naar de actualiteit, dat niemand mag missen.

Berekend hulp bieden
Zonder basiskennis geen duurzaam bouwwerk
Wied Ruijssenaars en Cécile Ruijssenaars - Elshoff
In november 2021 verscheen Berekend! Van rekenprobleem tot dyscalculie van Wied Ruijssenaars en Cécile Ruijssenaars-Elshoff. Dit boek beschrijft wat hardnekkige en resistente rekenproblemen zijn, hoe je handelingsgericht onderzoek doet en effectief instructie geeft, zo vroegtijdig mogelijk. Niet-geautomatiseerde bas...

Een wiskunstige verjaardagskaart
Bartjan Vollmuller
Als iemand jarig is, stuur je die persoon een kaartje. Maar hoe werkt dat als een tijdschrift jarig is? Deze vraag legde Bartjan Vollmuller voor aan groep 7 van basisschool De Mare in Alphen aan den Rijn.

Veel leerlingen leren niet zo goed rekenen als ze zouden kunnen
Marleen van der Lubbe
De vaardigheid op het gebied van rekenen-wiskunde is licht toegenomen. Tegelijkertijd zijn de prestaties aan het einde van het basisonderwijs voor het streefniveau 1S nog ver verwijderd van de ambitie die de commissie-Meijerink in 2010 formuleerde bij het opstellen van de referentieniveaus. Ook in het speciaal basis...

Misvattingen, de sleutel naar nuttige feedback
Een computeralgoritme voor automatische feedback bij digitale rekentoetsen
Anna van der Heijden en Stefan Jansen
Formatief toetsen wordt steeds populairder in het onderwijsveld. Bij deze vorm van toetsen krijgen de leerlingen tussentijds effectieve feedback. Deze feedback stuurt hen in het leerproces en kan de motivatie om zich te ontwikkelen versterken. Maar vaker formatief toetsen betekent ook een hogere werkdruk voor leerkr...
_w400_h260_bg.jpg)
Zullen we nog een spelletje doen? Executieve vaardigheden en het reken-wiskundeonderwijs (jrg 38 nr. 1, 2018)
Marthe Postma en Marije Bakker
Vooral jonge kinderen hebben veel stimulans nodig op het gebied van bepaalde vaardigheden of functies.
In dit artikel bespreken de auteurs acht belangrijke executieve functies.
_w400_h260_bg.png)
Voorbeeld sudoku's bij "Sudoku, een leerzame rage", Marijke Balmaekers, Jaargang 25, nummer 4
Marijke Balmaekers
Marijke Balmaekers ontwierp extra Sudoku-puzzels die ook een rol kunnen spelen in het reken-wiskundeonderwijs.
_w400_h260_bg.png)
Werkblad over LED-cijfers, bij het artikel "Een rondje rekenen in Nemo" - jaargang 26 nummer 2
Monica Wijers en Vincent Jonker
Tijdens hun bezoek aan NEMO, beschreven in "Een rondje rekenen in Nemo", zagen Monica Wijers en Vincent Jonker ook een opstelling met LED-cijfers. Dat inspireerde hen tot het volgende werkblad.

Keuzes bij de rekenles
Een samenspel tussen leerkracht, leerling en leerstof
Nina Boswinkel en Lisanne Martens
In het onderwijs maakt de leerkracht voortdurend bewuste of onbewuste keuzes. Keuzes in het aanbod: wat doe ik wel, wat niet, wat past bij de groep, wat niet? Aan de hand van gesprekjes met leerlingen en observaties van een les uit het begin van de leerlijn breuken laten we zien welke keuzes de leerkrachten maken en...

Veertig jaar NVORWO
Een blik op het verleden, heden en de toekomst
Frans van Galen en Annette Markusse
Een mijlpaal van veertig jaar NVORWO (Nederlandse Vereniging tot Ontwikkeling van het Reken-Wiskunde Onderwijs) vraagt om een bijzondere aftrap van dit jubileumnummer.
Negen leden vertellen vanuit hun vakgebied over de betekenis van de NVORWO. Wat is er bereikt? Waar wordt op dit moment aan gewerkt? En wat zijn de ...

Groep 3 in zes hoeken
Een aanzet tot een doorlopende lijn rekenen in hoeken
Henk Logtenberg en Martine van Schaik
Met behulp van subsidie van de NVORWO hebben de auteurs van dit artikel lesmateriaal ontwikkeld voor het vormgeven van rekenen-wiskunde in hoeken. Het lesmateriaal biedt leerkrachten van groep 3 ideeën en lessuggesties om rekenen-wiskunde doelgericht spelenderwijs vorm te geven in hoeken. Dit materiaal kan tevens al...

Kijken naar een verzameling kinderen
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Vanaf de jaren ’60 van de vorige eeuw werden in landen wereldwijd vernieuwingen doorgevoerd in het wiskundeonderwijs. Deze hervormingen raakten bekend onder de naam New Math.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rijke rekenlessen met Matific
Een digitaal programma dat kinderen leert denken en praten over wiskundige problemen
Andrew Crisp en Elise Nab
Digitale programma’s hebben over het algemeen één kenmerk gemeen: leerlingen moeten (liefst zo snel mogelijk) het ene juiste antwoord invullen van een berekening. Haaks hierop staan lessen met rijke rekenvragen waarbij leerlingen zelf onderzoekend bezig kunnen zijn en leren beredeneren hoe ze tot een goede oplossing...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Vouwen met papier
Een praktijksuggestie voor groep 1 en 2
Alette Lanting en Annette Markusse
Jonge kinderen vinden het vaak heerlijk om vouwwerkjes te maken. Bovendien biedt het vouwen kansen voor allerlei ontdekkingen, met name op het gebied van meetkunde. In dit artikel bespreken de auteurs hoe je vouwactiviteiten in groep 1 en 2 kunt aanbieden.
_w400_h260_bgtop.png)
Een nieuw begin!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Allereerst willen wij als bestuur iedereen een heel goed nieuw jaar wensen! Na het enerverende jaar dat achter ons ligt, is het weer tijd voor een nieuw begin. Zoals ieder jaar heeft het begin van dit jaar een wat dubbele betekenis. Vol goede voornemens en verwachtingen van wat 2021 ons zal brengen, maken wij als NV...

Waar haal ik het vandaan?
Paboboeken rekendidactiek: een schat aan informatie en ideeën
Marije Bakker
Een groeiend aantal scholen zoekt naar manieren om het rekenen meer bij de belevingswereld van de leerlingen aan te laten sluiten. ‘Hoe kunnen we losser met de methode omgaan’, is een steeds meer gehoorde vraag onder leerkrachten. Hoe komen we aan informatie om dat goed te kunnen doen? Onderwijsadviseur Marije Bakke...
_w400_h260_bg.png)
Een doos in de peuterspeelzaal; een kind ontwikkelt zichzelf wel - Hans ter Heege
Hans ten Heege
Zet een doos in de peuterspeelzaal en wacht af wat er gebeurt. Een leerzaam meetkundespel voor kinderen. Een boeiend kijkspel voor wie hen gadeslaat.
_w400_h260_bg.png)
Op zoek naar veelvouden - Een rekenles op de Mickley First School in Engeland
Hanneke Jones-Teuben
In hoeverre verschilt het Engelse rekenonderwijs van het Nederlandse? Hanneke Jones-Teuben gunt ons een blik in haar Engelse klas en doet ons een lesidee aan de hand waar ook Nederlandse kinderen van groep 3/4 van zullen smullen.

Ontwikkeling en Onderzoek - Een beknopte geschiedenis van Panama, de NVORWO en de pabo (jrg. 36 nr 4, 2017)
Uittenbogaard, W. (2017).
Eind 2016 is Ed de Moor overleden. De wiskundige Ed de Moor wijdt vanaf z’n 37-ste levensjaar zijn leven aan de verbetering van het reken-wiskunde-onderwijs aan vier- tot veertienjarige kinderen. Hij werkt vanaf 1971 bij
het Freudenthal Instituut. Ook de opleiding tot leerkracht ligt hem zeer na aan het hart. Hij doe...
_w400_h260_bg.png)
Een uitpuilende rekenkast - Een rijke leeromgeving groeit mee met de leerlingen
Hilde Amse
Uitdagende en speelse materialen vormen het uitgangspunt van mooie reken-wiskundige activiteiten. Kinderen zijn altijd te porren voor een spelletje. Hilde Amse beschrijft hoe ze met weinig financiële middelen een rijke leeromgeving creërde.
_w400_h260_bg.png)
Gedachtenvol oefenen. Werken aan een getallennetwerk - Ine Meijers.
Ine Meijers
Dit artikel gaat over het handig en gedachtenvol opbouwen van een getallennetwerk. Een goed gevuld getallennetwerk stelt kinderen namelijk in staat om handiger te rekenen en gedachtenvoller te oefenen.
_w400_h260_bg.png)
Wiskunde op straat - Geld maakt niet gelukkig
Harrie Sormani
Met het stijgen der jaren worden 3 problemen steeds nijpender: Wat zeggen we tegen onze collega’s tijdens ons 25-jarig jubileum? Hoe worden we eindelijk rijk? Wanneer vieren wij feest? In deze column een antwoord op deze brandende vragen.
_w400_h260_bg.png)
Bewijs uit het gerijmde: Zwart-wit, met een steunkleur - Jaap van Lakerveld
Jaap van Lakerveld
In een gedicht wordt het thema zwart-wit belicht
_w400_h260_bg.png)
Uit de stageschool geklapt - Een Pabo-student doet verslag
Jasper Oostlander en Marjolein Kool
Jasper Oostlander, vierdejaars Pabostudent aan de Hogeschool Domstad in Utrecht, beschrijft hoe hij in groep 7 van zijn stageschool een les over ‘delen door een breuk’ verzorgde. Na zijn reflectie volgt de reactie van zijn stage-docent.
Een waardevolle informatiebron - Rekenen in de centrale eindtoets
Iris Verbruggen
Er zijn verschillende eindtoetsen voor het basisonderwijs beschikbaar. Eén van deze toetsen is de Centrale Eindtoets. Iris Verbruggen, toetsdeskundige, licht toe hoe het onderdeel rekenen in de Centrale Eindtoets is samengesteld en hoe de verschillende domeinen in deze toets aan bod komen.
_w400_h260_bg.png)
Kinderen die niet weten wat ze weten. Oefening en begrip horen in de gereedschapskist voor rekenen
Jo Nelissen
Moet er eerst begrip worden gevormd voordat men mag gaan oefenen met rekenen, of is het eerder zo dat oefenen op den duur leidt tot begrip? En is het erg als oefenen niet leidt tot begrip? Jo Nelissen gaat hier in dit artikel dieper op in.
_w400_h260_bg.png)
Een jaar later - Hoe een olifantje het rekenonderwijs stuurt - Fokke Munk en Hilde Amse
Fokke Munk en Hilde Amse
Vorig jaar was de geboorte van het olifantje Indra het uitgangspunt van een rijke rekenles. Inmiddels vierde Indra haar eerste verjaardag en ook dat heugelijke feit leverde veel interessante getallen op.
_w400_h260_bg.png)
Analyse en diagnose; Een helder beeld van rekenproblemen.
Angelique Roos
Angelique Roos en Angelique Vanthoor ntwikkelden een instrument om snel een ovoverzicht te krijgen in welke categorieën van de Cito-toets Rekenen-Wiskunde de leerlingen fouten maakten om van daaruit de hulp vorm te geven.
_w400_h260_bg.png)
Was vroeger alles beter? Rekenen is een vak dat vraagt om professionals - Willem Uittenbogaard
Willem Uittenbogaard
Wie op de Pabo werkt mag zich tegenwoordig geen vakdocent meer noemen. Willem Uittenbogaard weigert om zich hier iets van aan te trekken. Vakkennis is onmisbaar voor leraren die professioneel voor een klas willen staan