Welkom

Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal

Word abonnee

Bekijk hier de mogelijkheden

Redactie

Neem contact op met de redactie
Redactioneel

Denkend aan rekenen-wiskunde

Het onderwijzen van rekenen-wiskunde vraagt om meer dan een voordoen-nadoen-didactiek waarbij leerlingen moeten imiteren van wat de leraar voordoet. Rekenen-wiskunde die enkel voortkomt uit het volgen van vaste rekenrecepten en het reproduceren van antwoorden waarbij je niet zelf hoeft na te denken, is een eenzijdig...

Doen

Building Thinking Classrooms (Denkklassen creëren) in de praktijk

Hoe je je klas transformeert naar een echte denkklas

Maarten Müller vertelt in dit artikel hoe hij leerlingen uit groep 8 aan het denken zet via de methodiek van Building Thinking Classrooms.

 

Weten

Herkennen van samenhang en verbanden

Oog hebben voor samenhang leidt tot flexibele en effectieve rekenaars. Dolf Janson beschrijft hoe je hier aandacht aan kunt besteden.

 

Columns

Taal is leuker als je denkt

Cijfers & Letters

Wat een ontzettend originele bewerking van het gedicht ‘Denkend aan Holland’  van de vitalistische dichter H. Marsman door Marjolein Kool. Het plezier en de nieuwsgierigheid om met rekenen en wiskunde op onderzoek te gaan spat ervan af.

Zo! wil ik leren rekenen

Wandelsnelheid

Hoe meet je snelheid? Leerlingen in groep 8 bedachten zelf een plan om te meten wat een normaal wandeltempo is.

 

Tekeningen ter verduidelijking

Volgens het boekje

In de eerste helft van de vorige eeuw waren W. Hoogenboom, leraar schoonschrijven, en A. Moerman, schoolhoofd, uiterst succesvol met hun schrijfmethode ‘De loopende hand’, later ‘De nieuwe loopende hand’.

Draad van Ariadne

Draad van Ariadne, mei 2024

Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar

De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.

Ga in deze editie actief aan de slag met wiskunde in het thema Olympische spelen!

Praktijkonderzoek

Glasvezelvisie voor de Internationale Schakelklas

Rekencoördinator aan het woord

In Volgens Bartjens jaargang 43, nummer 4 is het artikel ‘Rekenen in de internationale schakelklas’ gepubliceerd. De hierna volgende tekst is een vervolg hierop. Carla Rietberg gaat in gesprek met Winny Verboom over haar rol als rekencoördinator en de werkwijze bij het reken-wiskundeonderwijs in de ISK.

 

...
Doen

Denken over zakgeld en broodbeleg

Kritisch denken over data in het basisonderwijs

In de nieuwe conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde ligt duidelijk nadruk op kritisch denken (Van Zanten, 2023). Maar hoe kun je daar in je klas aan werken? Het project Reken-wiskundige factchecking biedt hiervoor vrij beschikbare lesactiviteiten voor groep 3 tot en met groep 8. In dit artikel zoomen we in op de...

Columns

Niet meer

Groetjes van groep 1 en 2

‘Ga voor mij eens twee dezelfde grote bouwblokken halen,’ vraag ik aan Zlatan. Dat is zo gedaan. Hij komt met rechthoekige blokken terug.

 

Doen

Een getal in mijn hoofd

Spelen met cijfercombinaties

De Grote Rekendag heeft elke editie een ander thema. In dit artikel lichten we een activiteit toe uit het thema De Getallenfabriek (2020). Het raadspelletje 'Getal in mijn hoofd' werd ontworpen voor groep 3 en 4, maar het spel is ook geschikt voor leerlingen in hogere groepen.

 

Weten

Kijk op wiskunde

Als je goed om je heen kijkt, en met name als je daar oog voor hebt, zie je overal wiskunde. Dat is belangrijk, omdat die wiskunde nodig is om je maatschappelijk te redden. Het verwerven van een wiskundige attitude is hierbij een belangrijke voorwaarde.

 

Columns

Denkend aan Marsman

Bewijs uit het gerijmde

Een tweekwarts of een vierkwarts maat
Een, twee, drie vier; een twee drie vier
Zo loop ik fijn langs een rivier
Die door oneindig laagland gaat

 

Ontwikkeling en onderzoek

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, mei 2024

Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Stijn Van Der Auwera die verslag doet van een onderzoek over de bewer...

Doen

Paadjes maken

Uit de rugzak van meester Bartjens

In het afgelopen novembernummer van Volgens Bartjens (jaargang 43, nummer 2, 2023) publiceerden we een Draad van Ariadne rondom het ontwerpen van routes. Een van de activiteiten bestond uit een spel met kaartjes met wandelpaadjes, prachtig vormgegeven door Nina Lathouwers.

 

Ontwikkeling en onderzoek

Indirect optellen. Een vergeten strategie voor het oplossen van aftrekopgaven?

Stijn Van Der Auwera onderzocht in zijn promotieonderzoek of kinderen gebruikmaken van indirect optellen voor het oplossen van aftrekopgaven, en of het gebruik van indirect optellen samenhangt met de wiskundige conceptuele kennis die kinderen hebben.

 

Ontwikkeling en onderzoek

Kijk naar jezelf! Universitaire pabostudenten ontwerpen en onderzoeken een geïntegreerd aanbod taal en rekenen-wiskunde

Taal en rekenen-wiskunde zijn twee kernvakken die zich bij uitstek lenen voor een geïntegreerd aanbod in de basisschoolklas. Bij de universitaire lerarenopleiding basisonderwijs aan de Hogeschool IPABO en de Vrije Universiteit ronden studenten hun opleiding af met een bachelorthese bij de universiteit. Als toevoegin...

Redactioneel

Verbinden en verbanden

Het mooie en fijne van het leren van rekenen en wiskunde is dat het nooit om losstaande kennis, vaardigheden en inzichten gaat. Er zijn altijd verbanden te leggen met wat je al weet. Rekenen-wiskunde bestaat uit een groot netwerk van verbindingen. En juist dat netwerk kan je helpen om de ‘taal’ van rekenen en wiskun...

Weten

Kriskras door de wiskunde

Zorgen voor verbinding

Inzicht en wendbaarheid zijn cruciale aspecten van het leren van rekenen-wiskunde. Hiervoor is het nodig dat leerlingen een uitgebreid cognitief netwerk ontwikkelen. Annette Markusse legt in dit artikel uit waarom.

Weten

Levensecht rekenen

Volgens het boekje

“Die wereld van het rekenen, een vreemde wereld, de wereld van het andere, de wereld van de grote mensen, de wereld waar je je zelf niet thuis voelt, die je ook buiten je spel laat; de wereld waarin je eenvoudig maar moet aannemen, dat het zo is als de juffrouw het zegt.” Zo omschreef pedagoog J. Waterink in 1960 he...

Doen

Gegevens verzamelen met de klas

GRD-lesidee

Tegenwoordig staan de media vol met grafieken en diagrammen waarin allerlei gegevens (ook wel data genoemd) visueel zijn weergegeven. 

 

Zo! wil ik leren rekenen

De breukenstroken van de bakker

Een bakker wil meetstroken maken voor het snijden van een banketstaaf in eerlijke, gelijke stukken. Dat roept de vraag op naar de relaties tussen breuken.

Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan.

Bij dit artikel staan video-opnamen van de les.

 

Columns

Regie op het eigen leerproces

Rekencoördinator aan het woord

Leraar: Wat zou je qua rekenen nou echt met mij willen delen? Waar ben jij heel erg trots op?

Leerling: Ik ben heel erg trots op dat ik heb geleerd om de korting die ik krijg uit te rekenen.

Leraar: Oké, vertel eens wat je aanpak is geweest. Wat heb je precies gedaan en hoe heb jij je doel bereikt?

Weten

Building Thinking Classrooms – Denkklassen creëren

Naar zo veel mogelijk kinderen die zo veel mogelijk denken in de rekenles

Hoe zet je kinderen maximaal in de denkstand? Maarten Müller laat je in dit artikel kennismaken met Denkklassen creëren (2023), de Nederlandse vertaling van Building thinking Classrooms door Peter Liljedahl. 

 

Columns

Over verbanden en verbinden

Bewijs uit het gerijmde

Hoe meer verband bij het verbinden
Des te ingewikkelder de gewonde raakt
Als je ten slotte het verbinden staakt
Is het slachtoffer haast niet meer terug te vinden

Draad van Ariadne

Draad van Ariadne maart 2024

Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar

De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.

In deze editie draait het allemaal om taart. Smullen maar! 

Praktijkonderzoek

Rekenen in de internationale schakelklas

Connectie tussen taal en rekenen

‘Mevrouw, weet je… ik kan ‘s nachts niet slapen. Dan mis ik mijn vader en moeder zo…’

Welkom in de wereld van de Internationale Schakelklas (ISK), waar Winny Verboom als docent werkt met een groep jongeren. Meestal alleenstaand, minderjarig en vluchteling. Vorig jaar heeft Winny de post-hbo-opleiding tot rekencoör...

Doen

Prioriteitenspel rekenen en wiskunde

Een update en een variant gericht op (potentieel) sterke rekenaars

Versterken van het reken- en wiskundeonderwijs op school is teamwork. Om te komen tot gezamenlijk gedragen beleid, met gedeelde prioriteiten, is het nodig om met het hele team uitgebreid in gesprek te gaan over het eigen reken- en wiskundeonderwijs. Het prioriteitenspel (Van Zanten, 2016) biedt daarvoor een werkvorm...

Columns

Handig

Groetjes van groep 1 en 2

Vic uit groep 1-2 komt naar me toe. Hij krijgt zijn handschoenen blijkbaar niet goed aan. Hij steekt een hand omhoog en wijst naar de lege vinger. ‘Juf, deze vinger is leeg! Kun jij dat regelen?’ 

 

Doen

De Rekentrein

Een interventie om rekenen en gecijferdheid in de gezinssituatie te versterken.

De Rekentrein heeft als doel om de gecijferdheid van ouders en hun kinderen op een speelse en informele manier te stimuleren. Leerkrachten kunnen zelf aan de slag gaan met de materialen of een training volgen om te leren hoe zij dit effectief in de klas kunnen inzetten of hierover met ouders in gesprek kunnen gaan.

...
Weten

Kaal of context, dat is (niet) de vraag

In dit artikel reageert Willem Vermeulen op een artikel dat verscheen in het januarinummer van Volgens Bartjens (jaargang 43, nummer 3). De auteurs van dat artikel geven op hun beurt ook een reactie

 

Weten

Reactie van Terry Mostert en Marian Hickendorff op ‘Kaal of context, dat is (niet) de vraag’

Zou een context leerlingen kunnen helpen bij het rekenen met breuken? Wij beschreven een onderzoek naar die vraag en kwamen tot het antwoord: ja dat kan zeker! Maar: niet alle contexten helpen, dus het valt of staat met een geschikte context. Willem Vermeulen plaatst een aantal kritische kanttekeningen bij ons onder...

Columns

Verbinden en verbanden

Van de voorzitter

Wat een prachtige woorden voor een thema van deze versie van ons vakblad Volgens Bartjens. Vanuit wiskundig oogpunt, omdat wiskunde nooit op zichzelf staat, maar voortdurend in verbinding is met de wereld om ons heen. Dit geldt evengoed voor de vereniging, want wat is een vereniging zonder verbinding? Hoe belangrijk...

Ontwikkeling en onderzoek

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en onderzoek

Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer gaat is het eerste artikel van Erika Schlatter en Marian Hickendorff. Zij beschrijven hoe leerl...

Zo! wil ik leren rekenen

Zo! wil ik leren rekenen

Rijke rekenlessen voor het primair en speciaal onderwijs

Waarom is het handig om groepjes van tien te maken als je een grote hoeveelheid moet tellen? Wat betekent vermenigvuldigen eigenlijk? En waarom meten we oppervlakte met een vierkante maat? 

Het is belangrijk dat we leerlingen in het primair onderwijs actief laten nadenken over dit soort vraagstukken, omdat ze daarm...

Ontwikkeling en onderzoek

Hoe rekenen leerlingen aan het eind van het basisonderwijs rekenopgaven uit?

Een analyse van de schriftelijke uitwerkingen van deelnemers aan Peil.Rekenen-wiskunde 2019

Het hier beschreven onderzoek beschrijft een landelijk representatief beeld van welke strategieën schoolverlaters in het (s)bo gebruiken om meercijferige optel-, aftrek-, vermenigvuldig- en deelopgaven, zoals 7849 : 12 en 14,72 + 3,13 + 5,28, op te lossen. Daartoe zijn de oplossingsstrategieën van deelnemers aan Pei...