Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Wiskundig probleemoplossen
Een stappenplan voor de leerkracht
Marjolein Kool en Sabine Lit
Wiskundig probleemoplossen is een van de nieuwe concept kerndoelen voor rekenen-wiskunde. Hoe kun je aan dit doel werken met alle leerlingen, dus niet alleen de sterke rekenaars? Een stappenplan kan houvast bieden.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Probleemoplossend denken met kinderboeken
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Marjolein Kool en Sabine Lit schreven een mooi openingsartikel over het thema ‘wiskundig probleem oplossen’, een van de nieuwe concept kerndoelen voor het vak rekenen-wiskunde. Aan de hand van een stappenplan (‘het probleem verhelderen’, ‘zet leerlingen aan het werk’, ‘loop rond en kijk naar hun oplossingsmanieren’,...

Puzzelen
Een stappenplan voor de leerkracht
Frans van Galen, Jelle van Toledo en Arjan Haak
Twee interessante rekenpuzzels voor leerlingen van de bovenbouw. Hoe zou je ze zelf aanpakken?

Hoeveel zand zit er in de zandbak?
GRD-lesidee
Vincent Jonker
Door echte problemen op te lossen, kunnen leerlingen wiskundige concepten beter begrijpen, strategieën ontwikkelen en kritisch nadenken. Tijdens de Grote Rekendag van 2013, met het thema Pretpark: spelen met meten en meetkunde, kregen zij de kans om deze vaardigheden spelenderwijs te oefenen in herkenbare en uitdage...

Draad van Ariadne maart 2025
GRD-lesidee
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's met wiskunde voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar.

Rekenen-wiskunde leren is Eurekamomenten creëren
Jos van den Bergh en Nadine van Bekhoven
Het stimuleren van probleemoplossende vaardigheden zoals analytisch en creatief wiskundig denken is in alle groepen en voor alle leerlingen van belang. Bijna niemand zal het met dit kerndoel oneens zijn; niettemin lijkt het huidige onderwijs vooral gericht op het leren van rekenprocedures. Jos van den Bergh en Nadin...

Rekensport
Groetjes uit groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Aan het begin van de les laat ik de kinderen een cijfertekening zien waarbij de punten op volgorde met elkaar verbonden moeten worden. “Zoek het laagste en hoogste getal maar eens op.” vraag ik.

Heeft een auto altijd vier wielen?
Verwondering en nieuwsgierigheid als motor voor de wiskundige denkontwikkeling van jonge kinderen.
Marije Bakker en Margreeth Mulder-Bunk
De auteurs laten aan de hand van praktijkvoorbeelden zien hoe je het probleemoplossend denken en redeneren bij kleuters kunt stimuleren. Ze gebruiken hiervoor zeven concrete kenmerken rond het belang van verwonderen en ontdekken.

Probleemoplossen down under
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Wiskundig probleemoplossen in het primair onderwijs wint aan belangstelling en dat is niet alleen in Nederland het geval. Zo verscheen in 2022 in Australië de vierdelige serie Targeting Maths: Problem Solving. Voor elk van de jaren 3 tot en met 6 (groep 5 tot en met 8) is er een boek. Volgens de auteurs is probleemo...

Rekenvaardigheid stabiel, maar nog onder streefniveau
Peilingsonderzoek laat geen verschil zien in toetsprestaties tussen 2019 en 2023
Annemiek Punter
Het peilingsonderzoek Peil.Rekenen-Wiskunde 2022-2023 beschrijft de rekenvaardigheid van leerlingen in het laatste jaar van het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) en laat zien dat deze leerlingen op vergelijkbaar niveau presteren als leerlingen die in 2019 het bo en sbo verlieten. De rekenniveaus z...

Post-hbo di kordinadó di mathematika Boneiru
Professionalisering voor en door rekencoördinatoren op Bonaire met inzet van Lesson Study
Henk Logtenberg, Carla Rietberg en Danuta Emerenciana
Henk Logtenberg is als onderwijsadviseur betrokken bij het vormgeven van het reken-wiskundeonderwijs op de drie BES-eilanden in Caribisch Nederland. In dit artikel geeft hij een kijkje in de keuken.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Het oplossen van problemen
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Namens het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor het Ontwikkelen van Reken- en Wiskundeonderwijs willen we graag met jullie meedenken over inzichten rondom het oplossen van problemen. Dit is een actueel onderwerp dat van grote betekenis is voor de ontwikkeling van rekenen en wiskunde bij leerlingen.

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek
maart 2025
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Het eerste artikel is van Maarten Müller. Hij schrijft over ‘Building Thinking Classrooms’.
...
Kan Nederland nog rekenen? Nou reken maar!
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
Marjolein Kool organiseert het fameuze Bartjens Rekendictee 2025 en alle rekenliefhebbers zijn welkom. Het wordt een rekenfeest met een knipoog naar de actualiteit, dat niemand mag missen.

Oogbewegingsonderzoek naar diagrammen. Pleidooi voor gebruik van stippendiagrammen op de basisschool
Lonneke Boels
Dit artikel bepleit de introductie van stippendiagrammen en varianten daarvan, zoals histodots en hoeddiagrammen, in het basisonderwijs om de overgang van casus-staafdiagrammen naar histogrammen en boxplots te ondersteunen en om hardnekkige misvattingen te verminderen. Het nieuwe kerndoel data voor rekenen-wiskunde ...

Building Thinking Classrooms. Op zoek naar de optimal practice for thinking
Maarten Müller
De nieuwe kerndoelen voor rekenen en wiskunde maken duidelijk dat uitsluitend directe instructie niet voldoende is om alle doelen te bereiken. De resultaten van Peter Liljedahl's onderzoek naar Building Thinking Classrooms bieden hiervoor wel een oplossing. Door wiskundig probleemoplossen als middel in te zetten, wo...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenen-wiskunde in groep 1 en 2
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het fascinerende aan rekenen-wiskundeonderwijs bij kleuters is dat je gedurende de hele dag geplande en spontane momenten kunt benutten om kinderen uit te dagen, na te denken over reken-wiskunde. Daarbij vervagen vaak de grenzen tussen vakgebieden en vloeien verschillende ontwikkelingsgebieden moeiteloos in elkaar o...

Werken met een bedoeling in groep 1-2
Spelenderwijs rekenen met een duidelijk plan
Marije Bakker en Margreeth Mulder-Bunk
Dit artikel beschrijft hoe rekenonderwijs in groep 1-2 effectief kan bijdragen aan een stevige rekenbasis voor de toekomst. Door een goed doordachte speelleeromgeving te creëren en met een doelgericht aanbod te werken, krijgen leerlingen de ruimte om spelenderwijs rekenvaardigheden te ontwikkelen.

Eerlijk delen
Frans van Galen en Fenne van Os
De komende Grote Rekendag gaat over eerlijk delen. De kleuterklas van Fenne van Os heeft er al hard over nagedacht. Wil je deze les zelf geven? Download hier het lesplan en de presentatie.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Soep met meester
Verhoudingsgewijs denken bij kleuters
Margien Bakker, Hans Huisman en Ronald Keijzer
In deze lesactiviteit leren jonge kinderen over verhoudingen door samen tomatensoep te maken. Meester Hans combineert taal, rekenen-wiskunde en onderzoekend leren, zodat de kinderen spelenderwijs nieuwe woorden ontdekken, leren redeneren over hoeveelheden en hun eigen smaakvoorkeuren verkennen. Deze vakoverstijgende...

Omgaan met onvolkomenheden in prentenboeken
Rekenen met Bennie de baksteen
Rob en Hanneke van Bree
Om met prentenboeken te kunnen rekenen, moeten ze reken-wiskundige aspecten bevatten, zoals groei, richtingen en eerlijk delen. Als je goed kijkt, zie je dat die aspecten in prentenboeken vaak correct weergegeven worden, maar niet altijd. Soms kom je kleine foutjes, onnauwkeurigheden of inconsistenties tegen. Kun je...

Bingo
Groetjes uit groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Het digibord doet het niet meer. Net op het moment dat ik de rekenles wil starten. Gelukkig staat op het bord een viervak. Daar beginnen we in groep 3 altijd onze rekenlessen mee. In elk vak staat normaal gesproken een rekensom die de kinderen al behandeld hebben. Het is een mooie en leuke herhaling die elk kind op ...

Draad van Ariadne januari 2025
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's met wiskunde voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar. De Draad staat in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
In deze editie gaat het over eerlijk delen en over een dierentuin.
Je vindt hier de Draad van Ariadne van januari 2025 en werkblad 1 en we...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Grote Rekendag 2025
Eerlijk delen
Simone van der Maeden en Vincent Jonker
De Grote Rekendag (GRD) brengt rekenen tot leven met uitdagende, creatieve activiteiten die leerlingen van groep 1 tot en met 8 inspireren. In dit artikel lees je waarom de GRD zo belangrijk is en vertellen we meer over het thema van 2025: eerlijk delen.

Schapen tellen
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Een van de eerste wiskundige activiteiten van jonge kinderen is tellen. Grip krijgen op de telwoorden, de volgorde daarvan, het leggen van de één-één relatie tussen uitgesproken telwoorden en getelde objecten, weten dat het laatst gebruikte telwoord de getelde hoeveelheid aangeeft… tellen lijkt misschien eenvoudig, ...

Kijken naar kleutertekeningen door een wiskundebril
Madhuvanti Anantharajan en Annette Markusse
Kleutertekeningen worden vaak geassocieerd met creatieve expressie, maar in dit artikel laten we zien dat ze ook een fascinerend inkijkje kunnen bieden in verschillende aspecten van het wiskundige denken van jonge kinderen.

Ophelia leert kleuters beter rekenen met prentenboeken
Cijfers & letters
Gerard Hartdorff
Volgens mij kun je bij ieder prentenboek wel een rekenactiviteit bedenken. Kleuters moeten gewoon goed leren luisteren om te horen waar een verhaal over gaat. Zo train je het geheugen en dat heb je later hard nodig bij een vak als rekenen.

Op weg naar kritisch wiskundig denken met jonge kinderen
Jaccoline Klein-van ’t Noordende
Kritisch wiskundig denken en jonge kinderen – (hoe) gaat dat samen? Jonge kinderen staan vaak open en onbevangen in de wereld. Wat ze zien en horen is voor hen waarheid. Dit lijkt haaks te staan op een kritische wiskundige houding, waarbij de centrale vraag is: “Klopt dat wat ik zie en lees wel?” In dit artikel laat...

Het jonge kind
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Hoe oud mag een kind zijn om te behoren
Tot de jongste groep, die van het jonge kind
Maakt het uit hoe oud het kind zichzelf vindt
Of het toegelaten wordt, of afgewezen

Rekenen en wiskunde ontdekken met kleuters
Werken aan de doorgaande lijn
Patty den Hartog, Lindy Nelissen, Christel Bongers, Marianne Soeters en Nico Eigenhuis
In dit artikel vertellen de auteurs het verhaal van het reken-wiskundeonderwijs bij de kleuters op de Hobbitstee. Hun enthousiasme werkte aanstekelijk en inspirerend. Het leidde ook tot meer meetkundige activiteiten in de hogere groepen.

Kom naar de Nationale Rekencoördinator Dag op 21 maart ‘25
De dag om kennis op te doen voor een sterk reken-wiskundeonderwijs in Nederland
NVORWO en hogeschool IPABO
Met lezingen en workshops rondom het thema 'Een wereld vol wiskunde; werkelijk waardevol!' wordt de bezoeker deze dag meegenomen in de actuele ontwikkelingen rondom rekenen en wiskundeonderwijs. Experts, zoals lerarenopleiders, onderzoekers, adviseurs en uitgevers, verzorgen bijdragen vanuit verschillende perspectie...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Een mooi nieuw jaar!
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een nieuw kalenderjaar ligt voor ons. Misschien wel een jaar vol goede voornemens en plannen om aan de slag te zijn met goed reken-wiskundeonderwijs. Na een welverdiende kerstvakantie en hopelijk fijne feestdagen, wensen wij als bestuur van de NVORWO iedereen een inspirerend, betekenisvol reken- en wiskundejaar toe....

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, januari 2025
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Het eerste artikel is geschreven door Alexander Schüller en gaat over het rekenen van anderstaligen.
...

Uit de rugzak van meester Bartjens
Maken jullie het beste rekenspel?
NVORWO, Wizz-spel en Volgens Bartjens
Rekenspellenwedstrijd schooljaar 2024-2025 is weer van start!
Voor de negende keer organiseren Volgens Bartjens en NVORWO in samenwerking met Wizz Spel de rekenspellenwedstrijd ‘Bedenk het beste rekenspel’! Wij nodigen je uit om een eigen rekenspel te maken en in te sturen. Er zijn weer mooie spellenpakketten te wi...

In memoriam Jean-Marie Kraemer (1948-2024)
Koeno Gravemeijer
Op 16 november 2024 is onze oud-NVORWO-voorzitter Jean-Marie Kraemer overleden.

Zo kunnen leerkrachten thuistalen benutten om rekenen-wiskunde te leren!
Alexander K. Schüler-Meyer
Dit artikel benadrukt drie eisen voor leraren om de meertaligheid van leerlingen te herkennen en optimaal voor betekenisgeving te benutten in de klas: meertaligheid activeren in de les, inzicht krijgen in de wiskundige waarde van meertalige bijdragen, en deze bijdragen toepassen om wiskundig begrip te versterken. Zo...