Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieRekenprestaties in de afgelopen 15 jaar: is er een neerwaartse tendens?
Kees Buijs
Is er sprake van een substantiële en gestage achteruitgang van de leerresultaten van het reken-wiskundeonderwijs in Nederland in de afgelopen 15 jaar? En is het dus terecht dat er over deze achteruitgang regelmatig ophef in de media wordt gemaakt?
Denkend aan rekenen-wiskunde…
Verslag van de 42e Panamaconferentie
Ronald Keijzer, Isabelle de Vink, Iris Verbruggen
De 42e Panamaconferentie met als thema ‘Denkend aan rekenen-wiskunde’, die in het voorjaar van 2024 gehouden is, richt zich op de actualiteit van onderwijs en ontwikkeling in het reken-wiskundeonderwijs. Er is tijdens de conferentie aandacht voor onderwijsontwerpen en -materialen, het stellen van doelen op verschill...
Redeneren en noteren
Annette Markusse en Iris Verbruggen
"Ik kan het wel uit mijn hoofd, hoor!" Hoe vaak horen we deze uitspraak wel niet van onze leerlingen? Alsof ‘uit het hoofd rekenen’ het ultieme doel is, en het opschrijven van je berekening minder ‘knap’ zou zijn. Maar laten we eerlijk zijn: het noteren van redeneringen en berekeningen is niet zomaar een bijkomstigh...
Frisse kijk op basisvaardigheden rekenen
Kees Hoogland
In dit artikel gaat Kees Hoogland dieper in op welke hedendaagse basisvaardigheden reken-wiskunde belangrijk zijn en welke minder relevant lijken te worden. Dit is soms een ingewikkelde discussie, omdat de pen-en-papierprocedures uit de vorige eeuw veelal beschouwd worden als het hart van het rekenonderwijs op de ba...
Delen met rest
Frans van Galen en Manon Steur
Differentiatie observeren met ADAPT
Emma Vogelaar, Fleur Bloemen en Emilie Prast
Voor veel scholen is differentiatie, oftewel het afstemmen van het onderwijsaanbod op de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen, een aandachtspunt. Maar hoe breng je in kaart wat leerkrachten al doen, en wat er nog beter kan? Voor hun afstudeeronderzoek aan de academische pabo onderzochten Emma Vogelaar en ...
Rekenen op papier
Netjes werken en reflecteren met een nieuw rekenschrift
Peter Langerak
Rekennotaties zijn een belangrijk onderdeel voor het begrijpen van rekenen-wiskunde. Peter Langerak beschrijft hoe een nieuw rekenschrift met verfijnd ruitjespapier een aanpak biedt voor het verder ontwikkelen van rekenvaardigheden.
Spiegelen met twee spiegels
Redeneringen visueel weergeven
Vincent Jonker en Arwen Sonnemans
Het vastleggen van het denken en redeneren is een essentieel aspect van het leren van rekenen-wiskunde. Redeneringen die je in je hoofd maakt, kan je op verschillende manieren zichtbaar maken, bijvoorbeeld door het tekenen van plaatjes.
Draad van Ariadne, september 2024
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
Deze editie past helemaal in het thema van de kinderboekenweek 'Lekker eigenwijs'.
Bordwerk gebruiken om denken zichtbaar te maken
Old school, nieuwe strategieën
Shirley Tan, Jarise Kaskens en Sui Lin Goei
Bansho staat voor Balance, Attention-grabbing, Nameplate, Space, Highlighter, Order. Het is een specifieke vorm van bordwerk en kan helpen om het kritisch denken van leerlingen te ontwikkelen en te verdiepen. In dit artikel lees je wat is bansho precies en hoe het werkt het in de praktijk.
Digiwijzer
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Wiskundig denken is een sport
Een soort van hersengymnastiek
Met zelfs een eigen didactiek
Waardoor het denken soepel wordt
Uitdagende rekenverrijking in een doorgaande lijn
Wilna van den Brink en Marije den Otter
Voor veel leerkrachten blijkt het lastig te zijn om hun sterke rekenaars voldoende uitdaging te bieden. In dit artikel gaan de auteurs in op knelpunten bij het organiseren van passende rekenverrijking in de klas. Ze beschrijven hoe een rekenlijn in verrijkingsonderwerpen een oplossing kan bieden en geven praktische ...
Lees maar, er staat niet wat er staat
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Betekenis van taaluitingen en logica roepen interessante vragen op over hoe we communiceren, interpreteren en redeneren.
Tientallen tientallen
Groetjes van groep 3
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
‘Vandaag gaan we tientallen oefenen’, vertel ik tegen de groep.
De rekencoördinator en de conceptkerndoelen rekenen en wiskunde
Belinda Terlouw
Rekencoördinatoren vervullen een belangrijke rol bij curriculumverandering. Belinda Terlouw beschrijft in dit artikel hoe een groep rekencoördinatoren in vier bijeenkomsten aan de slag is gegaan met de eerste versie conceptkerndoelen rekenen en wiskunde.
Het belang van noteren en verwoorden
Jenneken van der Mark
Op het moment van schrijven van deze column zijn we nog aan het nagenieten van een inhoudelijk zeer geslaagde Panamaconferentie. Dat geeft energie in een periode waarin ook veel onrust heerst.
Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek september 2024
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Adri Treffers, dat gaat over leren via probleemoplossen.
Een nieuw schooljaar, nieuwe kansen!
Uit de rugzak van meester Bartjens
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het nieuwe schooljaar is weer begonnen, en ook Volgens Bartjens start met frisse energie aan een nieuwe jaargang. We hopen je ook dit jaar weer op de hoogte te houden van actuele ontwikkelingen en je te inspireren voor uitdagend en kwalitatief hoogstaand onderwijs.
Hier alvast een vooruitblik op wat je kunt verwach...
Creatief denken in het reken-wiskundeonderwijs
Isabelle Oostveen-de Vink
Isabelle Oostveen – de Vink onderzocht de samenhang tussen creatief denken en reken-wiskunde prestaties onder leerlingen uit groep 7 van het regulier basisonderwijs in haar promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit. In drie verschillende studies stonden twee vragen centraal: 1) Welke creatieve denkvaardigheden h...
Leren via probleemoplossen
Optellen en aftrekken van breuken
Adri Treffers
Kirschner et al. (2018) geven aan dat ontdekkend leren en probleemoplossen teveel vraagt van het werkgeheugen. Dat neemt niet weg dat ontdekkend leren en probleemoplossen centraal staan in de didactische aanpak die gebruikt wordt in hoogst scorende landen. Een analyse van het optellen van ongelijknamige breuken toon...
Denkend aan rekenen-wiskunde
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het onderwijzen van rekenen-wiskunde vraagt om meer dan een voordoen-nadoen-didactiek waarbij leerlingen moeten imiteren van wat de leraar voordoet. Rekenen-wiskunde die enkel voortkomt uit het volgen van vaste rekenrecepten en het reproduceren van antwoorden waarbij je niet zelf hoeft na te denken, is een eenzijdig...
Building Thinking Classrooms (Denkklassen creëren) in de praktijk
Hoe je je klas transformeert naar een echte denkklas
Maarten Müller
Maarten Müller vertelt in dit artikel hoe hij leerlingen uit groep 8 aan het denken zet via de methodiek van Building Thinking Classrooms.
Herkennen van samenhang en verbanden
Dolf Janson
Oog hebben voor samenhang leidt tot flexibele en effectieve rekenaars. Dolf Janson beschrijft hoe je hier aandacht aan kunt besteden.
Taal is leuker als je denkt
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Wat een ontzettend originele bewerking van het gedicht ‘Denkend aan Holland’ van de vitalistische dichter H. Marsman door Marjolein Kool. Het plezier en de nieuwsgierigheid om met rekenen en wiskunde op onderzoek te gaan spat ervan af.
Wandelsnelheid
Frans van Galen en Ingmar Vink
Hoe meet je snelheid? Leerlingen in groep 8 bedachten zelf een plan om te meten wat een normaal wandeltempo is.
Tekeningen ter verduidelijking
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In de eerste helft van de vorige eeuw waren W. Hoogenboom, leraar schoonschrijven, en A. Moerman, schoolhoofd, uiterst succesvol met hun schrijfmethode ‘De loopende hand’, later ‘De nieuwe loopende hand’.
Draad van Ariadne, mei 2024
Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
Ga in deze editie actief aan de slag met wiskunde in het thema Olympische spelen!
Glasvezelvisie voor de Internationale Schakelklas
Rekencoördinator aan het woord
Winny Verboom en Carla Rietberg
In Volgens Bartjens jaargang 43, nummer 4 is het artikel ‘Rekenen in de internationale schakelklas’ gepubliceerd. De hierna volgende tekst is een vervolg hierop. Carla Rietberg gaat in gesprek met Winny Verboom over haar rol als rekencoördinator en de werkwijze bij het reken-wiskundeonderwijs in de ISK.
...
Denken over zakgeld en broodbeleg
Kritisch denken over data in het basisonderwijs
Marc van Zanten
In de nieuwe conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde ligt duidelijk nadruk op kritisch denken (Van Zanten, 2023). Maar hoe kun je daar in je klas aan werken? Het project Reken-wiskundige factchecking biedt hiervoor vrij beschikbare lesactiviteiten voor groep 3 tot en met groep 8. In dit artikel zoomen we in op de...
Niet meer
Groetjes van groep 1 en 2
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
‘Ga voor mij eens twee dezelfde grote bouwblokken halen,’ vraag ik aan Zlatan. Dat is zo gedaan. Hij komt met rechthoekige blokken terug.
Een getal in mijn hoofd
Spelen met cijfercombinaties
Vincent Jonker en Arwen Sonnemans
De Grote Rekendag heeft elke editie een ander thema. In dit artikel lichten we een activiteit toe uit het thema De Getallenfabriek (2020). Het raadspelletje 'Getal in mijn hoofd' werd ontworpen voor groep 3 en 4, maar het spel is ook geschikt voor leerlingen in hogere groepen.
Kijk op wiskunde
Ronald Keijzer en Bas van der Weijden
Als je goed om je heen kijkt, en met name als je daar oog voor hebt, zie je overal wiskunde. Dat is belangrijk, omdat die wiskunde nodig is om je maatschappelijk te redden. Het verwerven van een wiskundige attitude is hierbij een belangrijke voorwaarde.
Denkend aan Marsman
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Een tweekwarts of een vierkwarts maat
Een, twee, drie vier; een twee drie vier
Zo loop ik fijn langs een rivier
Die door oneindig laagland gaat
Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, mei 2024
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Stijn Van Der Auwera die verslag doet van een onderzoek over de bewer...
Paadjes maken
Uit de rugzak van meester Bartjens
Annette Markusse
In het afgelopen novembernummer van Volgens Bartjens (jaargang 43, nummer 2, 2023) publiceerden we een Draad van Ariadne rondom het ontwerpen van routes. Een van de activiteiten bestond uit een spel met kaartjes met wandelpaadjes, prachtig vormgegeven door Nina Lathouwers.
Indirect optellen. Een vergeten strategie voor het oplossen van aftrekopgaven?
Stijn Van Der Auwera
Stijn Van Der Auwera onderzocht in zijn promotieonderzoek of kinderen gebruikmaken van indirect optellen voor het oplossen van aftrekopgaven, en of het gebruik van indirect optellen samenhangt met de wiskundige conceptuele kennis die kinderen hebben.