Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.
Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieCreatief denken in het reken-wiskundeonderwijs
Isabelle Oostveen-de Vink
Isabelle Oostveen – de Vink onderzocht de samenhang tussen creatief denken en reken-wiskunde prestaties onder leerlingen uit groep 7 van het regulier basisonderwijs in haar promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit. In drie verschillende studies stonden twee vragen centraal: 1) Welke creatieve denkvaardigheden h...
Leren via probleemoplossen
Optellen en aftrekken van breuken
Adri Treffers
Kirschner et al. (2018) geven aan dat ontdekkend leren en probleemoplossen teveel vraagt van het werkgeheugen. Dat neemt niet weg dat ontdekkend leren en probleemoplossen centraal staan in de didactische aanpak die gebruikt wordt in hoogst scorende landen. Een analyse van het optellen van ongelijknamige breuken toon...
Denkend aan rekenen-wiskunde
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het onderwijzen van rekenen-wiskunde vraagt om meer dan een voordoen-nadoen-didactiek waarbij leerlingen moeten imiteren van wat de leraar voordoet. Rekenen-wiskunde die enkel voortkomt uit het volgen van vaste rekenrecepten en het reproduceren van antwoorden waarbij je niet zelf hoeft na te denken, is een eenzijdig...
Building Thinking Classrooms (Denkklassen creëren) in de praktijk
Hoe je je klas transformeert naar een echte denkklas
Maarten Müller
Maarten Müller vertelt in dit artikel hoe hij leerlingen uit groep 8 aan het denken zet via de methodiek van Building Thinking Classrooms.
Herkennen van samenhang en verbanden
Dolf Janson
Oog hebben voor samenhang leidt tot flexibele en effectieve rekenaars. Dolf Janson beschrijft hoe je hier aandacht aan kunt besteden.
Taal is leuker als je denkt
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Wat een ontzettend originele bewerking van het gedicht ‘Denkend aan Holland’ van de vitalistische dichter H. Marsman door Marjolein Kool. Het plezier en de nieuwsgierigheid om met rekenen en wiskunde op onderzoek te gaan spat ervan af.
Wandelsnelheid
Frans van Galen en Ingmar Vink
Hoe meet je snelheid? Leerlingen in groep 8 bedachten zelf een plan om te meten wat een normaal wandeltempo is. Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan.
Tekeningen ter verduidelijking
Volgens het boekje
Marc van Zanten
In de eerste helft van de vorige eeuw waren W. Hoogenboom, leraar schoonschrijven, en A. Moerman, schoolhoofd, uiterst succesvol met hun schrijfmethode ‘De loopende hand’, later ‘De nieuwe loopende hand’.
Draad van Ariadne, mei 2024
Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
Ga in deze editie actief aan de slag met wiskunde in het thema Olympische spelen!
Glasvezelvisie voor de Internationale Schakelklas
Rekencoördinator aan het woord
Winny Verboom en Carla Rietberg
In Volgens Bartjens jaargang 43, nummer 4 is het artikel ‘Rekenen in de internationale schakelklas’ gepubliceerd. De hierna volgende tekst is een vervolg hierop. Carla Rietberg gaat in gesprek met Winny Verboom over haar rol als rekencoördinator en de werkwijze bij het reken-wiskundeonderwijs in de ISK.
...
Denken over zakgeld en broodbeleg
Kritisch denken over data in het basisonderwijs
Marc van Zanten
In de nieuwe conceptkerndoelen voor rekenen en wiskunde ligt duidelijk nadruk op kritisch denken (Van Zanten, 2023). Maar hoe kun je daar in je klas aan werken? Het project Reken-wiskundige factchecking biedt hiervoor vrij beschikbare lesactiviteiten voor groep 3 tot en met groep 8. In dit artikel zoomen we in op de...
Niet meer
Groetjes van groep 1 en 2
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
‘Ga voor mij eens twee dezelfde grote bouwblokken halen,’ vraag ik aan Zlatan. Dat is zo gedaan. Hij komt met rechthoekige blokken terug.
Een getal in mijn hoofd
Spelen met cijfercombinaties
Vincent Jonker en Arwen Sonnemans
De Grote Rekendag heeft elke editie een ander thema. In dit artikel lichten we een activiteit toe uit het thema De Getallenfabriek (2020). Het raadspelletje 'Getal in mijn hoofd' werd ontworpen voor groep 3 en 4, maar het spel is ook geschikt voor leerlingen in hogere groepen.
Kijk op wiskunde
Ronald Keijzer en Bas van der Weijden
Als je goed om je heen kijkt, en met name als je daar oog voor hebt, zie je overal wiskunde. Dat is belangrijk, omdat die wiskunde nodig is om je maatschappelijk te redden. Het verwerven van een wiskundige attitude is hierbij een belangrijke voorwaarde.
Denkend aan Marsman
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Een tweekwarts of een vierkwarts maat
Een, twee, drie vier; een twee drie vier
Zo loop ik fijn langs een rivier
Die door oneindig laagland gaat
Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, mei 2024
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Stijn Van Der Auwera die verslag doet van een onderzoek over de bewer...
Paadjes maken
Uit de rugzak van meester Bartjens
Annette Markusse
In het afgelopen novembernummer van Volgens Bartjens (jaargang 43, nummer 2, 2023) publiceerden we een Draad van Ariadne rondom het ontwerpen van routes. Een van de activiteiten bestond uit een spel met kaartjes met wandelpaadjes, prachtig vormgegeven door Nina Lathouwers.
Indirect optellen. Een vergeten strategie voor het oplossen van aftrekopgaven?
Stijn Van Der Auwera
Stijn Van Der Auwera onderzocht in zijn promotieonderzoek of kinderen gebruikmaken van indirect optellen voor het oplossen van aftrekopgaven, en of het gebruik van indirect optellen samenhangt met de wiskundige conceptuele kennis die kinderen hebben.
Kijk naar jezelf! Universitaire pabostudenten ontwerpen en onderzoeken een geïntegreerd aanbod taal en rekenen-wiskunde
Michiel Veldhuis en Inouk Boerma
Taal en rekenen-wiskunde zijn twee kernvakken die zich bij uitstek lenen voor een geïntegreerd aanbod in de basisschoolklas. Bij de universitaire lerarenopleiding basisonderwijs aan de Hogeschool IPABO en de Vrije Universiteit ronden studenten hun opleiding af met een bachelorthese bij de universiteit. Als toevoegin...
Verbinden en verbanden
Annette Markusse en Iris Verbruggen
Het mooie en fijne van het leren van rekenen en wiskunde is dat het nooit om losstaande kennis, vaardigheden en inzichten gaat. Er zijn altijd verbanden te leggen met wat je al weet. Rekenen-wiskunde bestaat uit een groot netwerk van verbindingen. En juist dat netwerk kan je helpen om de ‘taal’ van rekenen en wiskun...
Kriskras door de wiskunde
Zorgen voor verbinding
Annette Markusse
Inzicht en wendbaarheid zijn cruciale aspecten van het leren van rekenen-wiskunde. Hiervoor is het nodig dat leerlingen een uitgebreid cognitief netwerk ontwikkelen. Annette Markusse legt in dit artikel uit waarom.
Levensecht rekenen
Volgens het boekje
Marc van Zanten
“Die wereld van het rekenen, een vreemde wereld, de wereld van het andere, de wereld van de grote mensen, de wereld waar je je zelf niet thuis voelt, die je ook buiten je spel laat; de wereld waarin je eenvoudig maar moet aannemen, dat het zo is als de juffrouw het zegt.” Zo omschreef pedagoog J. Waterink in 1960 he...
Gegevens verzamelen met de klas
GRD-lesidee
Vincent Jonker en Monica Wijers
Tegenwoordig staan de media vol met grafieken en diagrammen waarin allerlei gegevens (ook wel data genoemd) visueel zijn weergegeven.
De breukenstroken van de bakker
Frans van Galen en Nickey Mertens
Een bakker wil meetstroken maken voor het snijden van een banketstaaf in eerlijke, gelijke stukken. Dat roept de vraag op naar de relaties tussen breuken.
Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan.
Bij dit artikel staan video-opnamen van de les.
Regie op het eigen leerproces
Rekencoördinator aan het woord
Miranda Slomp-Horstman
Leraar: Wat zou je qua rekenen nou echt met mij willen delen? Waar ben jij heel erg trots op?
Leerling: Ik ben heel erg trots op dat ik heb geleerd om de korting die ik krijg uit te rekenen.
Leraar: Oké, vertel eens wat je aanpak is geweest. Wat heb je precies gedaan en hoe heb jij je doel bereikt?
Building Thinking Classrooms – Denkklassen creëren
Naar zo veel mogelijk kinderen die zo veel mogelijk denken in de rekenles
Maarten Müller
Hoe zet je kinderen maximaal in de denkstand? Maarten Müller laat je in dit artikel kennismaken met Denkklassen creëren (2023), de Nederlandse vertaling van Building thinking Classrooms door Peter Liljedahl.
Over verbanden en verbinden
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Hoe meer verband bij het verbinden
Des te ingewikkelder de gewonde raakt
Als je ten slotte het verbinden staakt
Is het slachtoffer haast niet meer terug te vinden
Draad van Ariadne maart 2024
Wiskunde voor kinderen van 4 tot 12 jaar
Het Draad-ontwikkelteam | Illustraties: Nina Lathouwers
De rubriek 'Draad van Ariadne' bestaat uit 4 pagina's in het midden van het tijdschrift Volgens Bartjens.
In deze editie draait het allemaal om taart. Smullen maar!
Rekenen in de internationale schakelklas
Connectie tussen taal en rekenen
Carla Rietberg en Winny Verboom
‘Mevrouw, weet je… ik kan ‘s nachts niet slapen. Dan mis ik mijn vader en moeder zo…’
Welkom in de wereld van de Internationale Schakelklas (ISK), waar Winny Verboom als docent werkt met een groep jongeren. Meestal alleenstaand, minderjarig en vluchteling. Vorig jaar heeft Winny de post-hbo-opleiding tot rekencoör...
Prioriteitenspel rekenen en wiskunde
Een update en een variant gericht op (potentieel) sterke rekenaars
Marc van Zanten en Suzanne Sjoers
Versterken van het reken- en wiskundeonderwijs op school is teamwork. Om te komen tot gezamenlijk gedragen beleid, met gedeelde prioriteiten, is het nodig om met het hele team uitgebreid in gesprek te gaan over het eigen reken- en wiskundeonderwijs. Het prioriteitenspel (Van Zanten, 2016) biedt daarvoor een werkvorm...
Handig
Groetjes van groep 1 en 2
Lia van Diem | Illustratie: Helen van Vliet
Vic uit groep 1-2 komt naar me toe. Hij krijgt zijn handschoenen blijkbaar niet goed aan. Hij steekt een hand omhoog en wijst naar de lege vinger. ‘Juf, deze vinger is leeg! Kun jij dat regelen?’
De Rekentrein
Een interventie om rekenen en gecijferdheid in de gezinssituatie te versterken.
Annemarie Groot, Ellen van Drie en Hans Voskamp
De Rekentrein heeft als doel om de gecijferdheid van ouders en hun kinderen op een speelse en informele manier te stimuleren. Leerkrachten kunnen zelf aan de slag gaan met de materialen of een training volgen om te leren hoe zij dit effectief in de klas kunnen inzetten of hierover met ouders in gesprek kunnen gaan.
...Reactie van Terry Mostert en Marian Hickendorff op ‘Kaal of context, dat is (niet) de vraag’
Terry Mostert en Marian Hickendorff
Zou een context leerlingen kunnen helpen bij het rekenen met breuken? Wij beschreven een onderzoek naar die vraag en kwamen tot het antwoord: ja dat kan zeker! Maar: niet alle contexten helpen, dus het valt of staat met een geschikte context. Willem Vermeulen plaatst een aantal kritische kanttekeningen bij ons onder...
Verbinden en verbanden
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Wat een prachtige woorden voor een thema van deze versie van ons vakblad Volgens Bartjens. Vanuit wiskundig oogpunt, omdat wiskunde nooit op zichzelf staat, maar voortdurend in verbinding is met de wereld om ons heen. Dit geldt evengoed voor de vereniging, want wat is een vereniging zonder verbinding? Hoe belangrijk...
Volgens Bartjens - Ontwikkeling en onderzoek
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer gaat is het eerste artikel van Erika Schlatter en Marian Hickendorff. Zij beschrijven hoe leerl...