Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Rekenschap van taal
Bewijs uit het gerijmde
Jaap van Lakerveld | Illustratie: Helen van Vliet
Als ik na plussen en wat minnen
Mijzelf eens rekenschap zou geven
Van hoe ik later in mijn leven
Iets met jou samen kan beginnen

Draagkracht en plezier bij gezamenlijke schoolontwikkeling
Volgens... de onderwijsadviseur
Rianne Timmermans, Jiska van Hall en Jenneken van der Mark
Stichting SchOOL te Lelystad startte in mei 2021 met een traject voor al hun scholen om met elkaar te werken aan het verbeteren van het rekenonderwijs. In dit artikel is zichtbaar hoe samenwerken aan rekenen ook met 20 scholen een succes kan zijn en kan leiden tot duurzame schoolontwikkeling.

Reken6sie
Spelenderwijs in gesprek over de kwaliteit van het rekenonderwijs
Silke Haferkamp, Kim Hakvoort en Roel Roelofs
Veel schoolteams worstelen met de vraag op welke wijze zij aan de kwaliteit van het rekenonderwijs kunnen werken. Vaak wordt gekozen voor professionalisering, al dan niet in combinatie met de implementatie van een nieuwe rekenmethode. Ook binnen onderwijsstichting Essentius staat de kwaliteitsverbetering van het re...

Rekenen in het 'echt'
Rekencoördinator aan het woord
Michelle Cornfield
Ons rekenonderwijs is op dit moment redelijk traditioneel. We gebruiken een moderne methode: Wereld in getallen 5 en gebruiken IGDI als instructiemodel. We werken aan het verschuiven van de nadruk op het aanleren van procedures, naar aandacht voor het ontwikkelen van begrip.

Het probleem van de rijke sultan
Volgens het boekje
Marc van Zanten
Het probleem van de rijke sultan – of eigenlijk: van diense schatbewaarder – stond in Rekenen & wiskunde, een methode die vanaf 1983 werd uitgebracht door uitgeverij Bekadidact. De methode kwam voort uit het project Onderwijs en Sociaal Milieu, dat liep vanaf 1969 en gericht was op kansarme kinderen in Rotterdamse v...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Rekenen voor je leven
Nadenken over waterverbruik
Sonja Stuber, Femke Keers, Lowie Boon en Dionne Huigsloot
In het boek Rekenen voor je leven1 kun je lezen wat er kan gebeuren als je wiskunde en burgerschapskunde met elkaar verbindt. Het staat boordevol met vraagstukken uit het leven van alledag. Twee docenten van Hogeschool IPABO en twee eerstejaars studenten gingen met een van deze vraagstukken aan de slag.

Kritisch burgerschap
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Een prachtig thema om in een vakblad als de onze van alle kanten te belichten!

Reken-wiskundeonderwijs op Nederlandse basisscholen ten tijde van de vanwege covid-19 ingestelde lockdown
Loek Spitz
Tijdens de door covid-19 veroorzaakte lockdown moest het onderwijs op de basisschool plotseling op geheel andere wijze, namelijk online, op afstand, worden gegeven. Dit artikel beschrijft de gevolgen hiervan voor het reken-wiskundeonderwijs aan de hand van een vragenlijstonderzoek onder basisschoolleerkrachten.
He...
Lied Panama 40 jaar
Uit de rugzak van meester Bartjens
Marjolein Kool
De veertigste Panamaconferentie is in aantocht. Op 30 juni en 1 juli 2022 zal dit bijzondere jubileum gevierd worden. De organisatie heeft kosten nog moeite gespaard en onder andere André Rieu met zijn orkest uitgenodigd. Marjolein Kool heeft een passende tekst gemaakt en omdat het belangrijk is dat alle aanwezigen ...

Rekenen op alle niveaus
Iris Verbruggen en Annette Markusse
‘Veel leerlingen leren niet zo goed rekenen als ze zouden kunnen’, kopt Marleen van der Lubbe naar aanleiding van het verschijnen van het onderzoek Peil.Rekenen-Wiskunde. Als elke leerling op zijn eigen niveau kan leren rekenen: hoe mooi zou dat zijn?

Rekenonderwijs op het mbo
Rekencoördinator aan het woord
Martine van der Kolk
Hoe bereid je mbo-studenten goed voor op hun rekenexamen1? Deze vraag staat vaak centraal in discussies over goed rekenonderwijs op het mbo. En eigenlijk is dit jammer, want enerzijds ligt de focus daardoor volledig op het rekenexamen terwijl wij onze studenten niet alleen moeten voorbereiden op hun rekenexamen maar...

Volgens… de onderwijsadviseur
Jenneken van der Mark
Het begeleiden van scholen bij het verzorgen van goed rekenonderwijs is veelzijdig. De verscheidenheid en daarmee eigenheid van scholen maakt dat geen traject hetzelfde is en kan zijn. Jenneken van der Mark neemt ons mee in haar werk. Ze laat zien dat het is altijd een uitdaging is om samen met een school te onderzo...

Opportunities-to-learn in Nederlandse reken-wiskundemethodes voor het basisonderwijs.
Marc van Zanten
Marc van Zanten onderzocht in zijn promotieonderzoek de bijdrage die Nederlandse reken-wiskundemethodes leveren aan de opportunity-to-learn die basisschoolleerlingen wordt geboden. Hiertoe werden achttien huidige en vroegere methodes geanalyseerd op drie aspecten: de aangeboden leerinhoud, de gestelde prestatieverwa...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Reken-wiskundeonderwijs tijdens Corona
COVID-19: de scholen op slot
Jelle Brandsma, Femke Keer en Loek Spitz
Toen in maart 2020 de scholen sloten in verband met de corona-pandemie, werd het onderwijs enorm op de proef gesteld. Maar met de gebruikelijke flexibiliteit van leraren ging iedereen op zoek naar andere manieren om de leerlingen les te kunnen geven. In dit artikel doen de auteurs verslag van een vragenlijstonderzoe...

Erkenning en draagvlak - De positie van de rekencoördinator in de school
Nienke Okkema
Op veel scholen is inmiddels een aparte rekencoördinator aanwezig, maar rekencoördinatoren worden lang niet altijd voldoende gefaciliteerd en gestimuleerd. Een rekencoördinator heeft erkenning en draagvlak nodig, is het pleidooi van Nienke Okkema die aan de Rijksuniversiteit Groningen op verzoek van Bureau Meestersc...

Frisse kijk op basisvaardigheden rekenen
Kees Hoogland
In dit artikel gaat Kees Hoogland dieper in op welke hedendaagse basisvaardigheden reken-wiskunde belangrijk zijn en welke minder relevant lijken te worden. Dit is soms een ingewikkelde discussie, omdat de pen-en-papierprocedures uit de vorige eeuw veelal beschouwd worden als het hart van het rekenonderwijs op de ba...

Kijk op wiskunde
Ronald Keijzer en Bas van der Weijden
Als je goed om je heen kijkt, en met name als je daar oog voor hebt, zie je overal wiskunde. Dat is belangrijk, omdat die wiskunde nodig is om je maatschappelijk te redden. Het verwerven van een wiskundige attitude is hierbij een belangrijke voorwaarde.

Bagage voor de toekomst
Conceptkerndoelen rekenen en wiskunde
Marc van Zanten
Op 28 september jongstleden zijn voorstellen voor geactualiseerde kerndoelen rekenen en wiskunde en Nederlands opgeleverd aan de demissionair minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs, Mariëlle Paul.[i] Deze conceptkerndoelen zijn ontwikkeld door teams van leraren en andere experts en zijn bedoeld voor het prima...

Aan de slag met de conceptkerndoelen
Rekencoördinator aan het woord
Marieke Los
Als leerkracht en rekencoördinator heb ik deel mogen uitmaken van het team van leerkrachten en docenten, vakexperts en curriculumexperts dat het afgelopen jaar de kerndoelen rekenen-wiskunde heeft geactualiseerd. In september is een set van 16 concreet geformuleerde concept kerndoelen voor zowel het primair als het ...

Beter rekenonderwijs? Verbind vakinhoud met teamleren!
Marianne Soeters en Geeske Hoogenboezem
De afgelopen twee jaar zijn de rekenresultaten op basisschool ter Does in Hoogmade sterk verbeterd. In 2020 lag het groepsgemiddelde bij de methodeonafhankelijke toetsen in de meeste groepen op IV of V. In 2022 was dit niveau gestegen naar I+. Om tot een dergelijke groei te komen, hebben we gewerkt aan kennis van re...

NT2-leerlingen meenemen in de rekeninstructie
Lobke de Boer en Emma Huizer
Lobke de Boer en Emma Huizer ervaarden in hun stageschool dat een rekenles geven aan een grote NT2-populatie, waarvan Nederlands de tweede, soms de derde (of zoveelste) taal is, voor uitdagingen zorgt. Ze grepen deze uitdagingen aan om voor een opdracht in hun opleiding wetenschappelijke literatuur hierover naar pra...

Overtuigingen van leraren in groep 1 en 2 met betrekking tot het reken-wiskundeonderwijs
Jessie Canjels en Ronald Keijzer
De visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is mede bepalend voor de inrichting van het onderwijs. Dat geldt met name voor leraren in groep 1 en 2. In het hier beschreven onderzoek gingen we na wat de visie of overtuiging van leraren op het reken-wiskundeonderwijs is en hoe die bepalend is voo...

Angst en falen houden elkaar in de greep bij rekenen en wiskunde
Brenda Janssen
Rekenangst en wiskundeangst worden gekenmerkt door een naar, gespannen gevoel dat opkomt wanneer men geconfronteerd wordt met rekenkundige dan wel wiskundige vraagstukken of met het vooruitzicht om dergelijke vraagstukken op te moeten lossen.

Computational thinking: van het klaslokaal naar het curriculum van de lerarenopleiding
Rosanne Hebing, Anna Hotze en Ronald Keijzer
De rol van technologie in de maatschappij groeit en mede daardoor vindt technologie steeds vaker haar weg naar het klaslokaal. Als gevolg hiervan ontstaat in het basisonderwijs aandacht voor robotica, programmeren en 21e-eeuwse vaardigheden als probleemoplossend vermogen, analytisch denken en digitale geletterdheid....
_w400_h260_bgtop.jpg)
Animo voor reken-wiskunde-activiteiten
Volgens het boekje
Marc van Zanten
De kans dat u de methode De wereld in getallen kent is vrij groot. Het is de meest gebruikte en langstlopende reken-wiskundemethode van dit moment. De eerste editie verscheen zo’n veertig jaar geleden, in 1981. De methode was al snel succesvol en droeg flink bij aan de groei die uitgeverij Malmberg in de jaren ’80 d...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Getalbegrip tot en met 100 in rekenspellen
Beheersen en onderhouden van de kennis van drempel 2
Anneke Noteboom
Een goed getalbegrip is essentieel voor het leren rekenen en voor gecijferdheid. Hoe je aan getalbegrip kunt werken laat Anneke Noteboom zien in dit artikel.

Speels rekenen in hoeken
Een doorgaande lijn voor rekenen van groep 2 naar groep 3
Henk Logtenberg en Martine van Schaik
In dit artikel geven de auteurs een paar speelse activiteitensuggesties voor de rekenhoek in groep 3 voor de domeinen getallen en meetkunde.

De leerkracht als model
Een reflectie op het gebruik van een instructiemodel bij kleuters
Aafke Bouwman en Margreeth Mulder
Van de leerkracht wordt gevraagd om interventies in te zetten die aansluiten bij het leren van de kinderen. De interventies moeten bij voorkeur aansluiten bij het spel van de kinderen. Maar hoe doe je dat zonder de intense betrokkenheid te verstoren?

Het beste merk batterijen
Voorbeelden uit een leergang data en statistiek
Frans van Galen, Koeno Gravemeijer
Curriculum.nu stelt voor dat er ruimte moet komen in het curriculum voor data en statistiek. De auteurs hebben voor een Amerikaanse methode vier lessenseries gemaakt rond dit onderwerp. Aan de hand van lessen voor de bovenbouw lichten ze toe welke keuzes daarbij zijn gemaakt.

Op weg naar kritisch wiskundig denken met jonge kinderen
Jaccoline Klein-van ’t Noordende
Kritisch wiskundig denken en jonge kinderen – (hoe) gaat dat samen? Jonge kinderen staan vaak open en onbevangen in de wereld. Wat ze zien en horen is voor hen waarheid. Dit lijkt haaks te staan op een kritische wiskundige houding, waarbij de centrale vraag is: “Klopt dat wat ik zie en lees wel?” In dit artikel laat...

Omgaan met onvolkomenheden in prentenboeken
Rekenen met Bennie de baksteen
Rob en Hanneke van Bree
Om met prentenboeken te kunnen rekenen, moeten ze reken-wiskundige aspecten bevatten, zoals groei, richtingen en eerlijk delen. Als je goed kijkt, zie je dat die aspecten in prentenboeken vaak correct weergegeven worden, maar niet altijd. Soms kom je kleine foutjes, onnauwkeurigheden of inconsistenties tegen. Kun je...

Post-hbo di kordinadó di mathematika Boneiru
Professionalisering voor en door rekencoördinatoren op Bonaire met inzet van Lesson Study
Henk Logtenberg, Carla Rietberg en Danuta Emerenciana
Henk Logtenberg is als onderwijsadviseur betrokken bij het vormgeven van het reken-wiskundeonderwijs op de drie BES-eilanden in Caribisch Nederland. In dit artikel geeft hij een kijkje in de keuken.

Denkend aan rekenen-wiskunde…
Verslag van de 42e Panamaconferentie
Ronald Keijzer, Isabelle de Vink, Iris Verbruggen
De 42e Panamaconferentie met als thema ‘Denkend aan rekenen-wiskunde’, die in het voorjaar van 2024 gehouden is, richt zich op de actualiteit van onderwijs en ontwikkeling in het reken-wiskundeonderwijs. Er is tijdens de conferentie aandacht voor onderwijsontwerpen en -materialen, het stellen van doelen op verschill...

Volgens Bartjens - Ontwikkeling en Onderzoek, mei 2024
Ronald Keijzer
Bij ieder nummer van het tijdschrift Volgens Bartjens verschijnen twee artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. Deze verdiepende artikelen zijn op de site van Volgens Bartjens beschikbaar. Bij dit nummer is het eerste artikel van Stijn Van Der Auwera die verslag doet van een onderzoek over de bewer...

Denkend aan wiskunde
Van de voorzitter
Jenneken van der Mark
Denkend door rekenen-wiskunde, denkend in rekenen-wiskunde, denkend aan wiskunde. Ook in dit nummer wordt onze aandacht getrokken door een boeiend onderwerp.

Wandelsnelheid
Frans van Galen en Ingmar Vink
Hoe meet je snelheid? Leerlingen in groep 8 bedachten zelf een plan om te meten wat een normaal wandeltempo is. Wil je zelf deze les geven? Download hier het lesplan.