Welkom
Volgens Bartjens is hét vaktijdschrift voor de praktijk van het reken-wiskunde-onderwijs. De inhoud van de artikelen is een toegankelijke mix van theorie, didactiek en praktijk, bedoeld voor leerkrachten, rekencoördinatoren, pabo-studenten, opleidingsdocenten, onderzoekers, adviseurs, ontwikkelaars en andere professionals die geïnteresseerd zijn in het reken-wiskundeonderwijs.

Draad van Ariadne
Bekijk ze allemaal
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactie
Reken op thematiseren
Margreeth Mulder-Bunk
Thematiseren is een werkwijze om onderwijs betekenisvol te maken. In dit artikel leggen we uit waarom thematiseren de betrokkenheid verhoogt en geven we suggesties hoe je daaraan rekendoelen en rekentaal verbindt.

Wiskundeplezier
Verander je mindset door te durven, doen en begrijpen
Erik van Haren
In het najaar van 2021 kwam het boek Wiskundeplezier uit. En laat dat nu net ook het thema zijn van deze Volgens Bartjens. Speciaal voor deze jubileumeditie een artikel van de auteur van dit boek, Erik van Haren, waarin hij uiteenzet hoe je wiskundeplezier kunt creëren, zowel bij jezelf als bij je leerlingen.
...

Kijken naar Kinderen
Beelden brengen rekencoördinatoren op verhaal
Belinda Terlouw
In het schooljaar 2021-2022 is de NVORWO in samenwerking met diverse partners gestart met het organiseren van masterclasses. Op 6 oktober jl. stond Belinda Terlouw op het programma met een masterclass over Kijken naar Kinderen. Hierin liet ze aan rekencoördinatoren zien hoe je deze methodiek als middel kunt inzetten...

Pimp je lesdoel
In elke reken-wiskundeles iets te leren
Suzanne Sjoers en Maud van Keulen
Hoe kun je er voor zorgen dat ook een sterke rekenaar voldoende aan zijn trekken komt? De auteurs van dit artikel laten zien hoe je via de ‘Lesdoelplusser’ een eerste stap kunt zetten naar een reken-wiskundeles die voor iedereen uitdagend is.

Rekenangst is geen leerlingkenmerk
Interview met Kees Hoogland
Annette Markusse
Op 2 juni 2021 werd Kees Hoogland officieel geïnstalleerd als lector binnen het lectoraat Wiskundig en Analytisch Vermogen van Professionals van Hogeschool Utrecht. Hoog tijd voor een interview met deze kersverse lector.

Op weg naar NVORWO onderzoeksagenda
Keijzer, R. & Veldhuis, M. (2020).
Geringe aandacht voor vakdidactisch onderzoek bij rekenen-wiskunde was aanleiding voor de NVORWO om een vakdidactische onderzoeksagenda op te laten stellen. Om de leden van de vereniging te ondersteunen bij keuzes die typerend zijn voor een dergelijke agenda worden in dit artikel aspecten van een dergelijke ...

Spelen met tijd
Digitale tijd met digitale middelen
Ronald Keijzer, Petra Farber, Anna Hotze, Annet Voskuil
Op OBS de Stap in Landsmeer onderzoekt een innovatieteam hoe je computational thinking kunt integreren in het onderwijs1. Leerlingen uit de hoogste groepen worden ingeschakeld om onderwijs te ontwerpen voor jongere kinderen. Zo kunnen verschillende jaargroepen tegelijkertijd en met dezelfde activiteit leren. In een ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Serieus spelen
Hoe de spellenkast van Anneke Noteboom zich vulde
Magda van der Wulp
Sinds het schooljaar 2006-2007 verzorgt Anneke Noteboom in Volgens Bartjens de rubriek Spel in de rekenles. Honderden leraren hebben haar lezingen en workshops over dit onderwerp bijgewoond, waardoor ze hun rekenonderwijs hebben kunnen verrijken.
In dit nummer verschijnt haar 71e en tevens laatste Spel in de reken...

Make it!
Spel in de rekenles (71)
Anneke Noteboom
In de laatste editie van haar rubriek 'Spel in de Rekenles' beschrijft Anneke Noteboom een spel dat ze zelf heeft ontworpen: Make it!
In Make it! gaat het om bewerkingen met kleine getallen en flexibel omgaan met getallen en bewerkingen.
_w400_h260_bg.png)
Rekenen in thema's - Marian van Veen
Marian van Veen
De methode opzij leggen en werken aan een thema biedt prachtige kansen op rijk rekenonderwijs. Wie rekening houdt met een aantal belangrijke aspecten geeft leerlingen voldoende ruimte en zorgt tevens dat het werken aan een thema niet vrijblijvend is.
_w400_h260_bg.jpg)
Kleine kinderen worden groot - Pimpelgroot en zesenduizend
Marije Bakker
De wereld van hoeveelheden bestond voor Suzanne (bijna 4 jaar) tot een paar weken uit grofweg twee categorieën: minder dan zes en meer dan zes. Hoeveelheden minder dan 6 zijn voor haar te overzien en hier kan ze over redeneren.
Op onderzoek - Leren onderzoeken en ontwerpen in de rekenles
Ons rekenonderwijs kan wel wat avontuurlijker, bepleit Albert Oving, de auteur van dit artikel. Dat betekent niet dat leerkrachten heel veel meer werk moeten doen om van het rekenen een avontuur te maken. De leerlingen met goede open vragen aan het werk of aan het denken zetten is vaak al genoeg.

Spel in de rekenles - Keer op keer (jrg 39 nr 2, 2019)
Anneke Noteboom
Omdat Keer op Keer op veel manieren gespeeld kan worden met uiteenlopende strategieën, is elk potje anders. Een spel waarin je je vaardigheid in creatief denken en redeneren 'keer op keer' kunt vergroten!
_w400_h260_bg.png)
Hou ze bij de les! - Instructie aan sterke rekenaars
Suzanne Sjoers
Sterke rekenaars worden wel 'instructie-onafhankelijke rekenaars' genoemd. Vaak brengen ze een deel van de rekenles buiten het lokaal door met verrijkingsmateriaal, wat zonder instructie tot demotivatie en onderpresteren kan leiden. Hoe kan dat anders?
_w400_h260_bg.jpg)
Op onderzoek - Leren onderzoeken en ontwerpen in de rekenles
Albert Oving
Ons rekenonderwijs kan wel wat avontuurlijker, bepleit Albert Oving. Dat betekent niet dat leerkrachten veel meer werk moeten doen om er een avontuur van te maken. Leerlingen met goede open vragen aan het werk of aan het denken zetten is vaak al genoeg.
_w400_h260_bg.png)
Altijd je reken-gereedschap bij de hand - Leerlingen ontwikkelen hun eigen reken-wiskundige modellen
Ivanka van Dijk
Als leerlingen de werking van een model niet doorzien, kan dat model geen steun bieden in de reken-wiskundeles. Modellen die leerlingen zelf bedenken en in klassengesprekken ontwikkelen worden vaak wel begrepen en kunnen dus hulp bieden bij de opgaven.
_w400_h260_bg.jpg)
Count Form - Spel van en voor iedereen!
Anneke Noteboom, Marije Bakker, Corinne Harten
Dit jaar was het spel Count Form de winnaar van de rekenspellenwedstrijd 2016. Het is een prachtig rekenspel, maar het is nog niet af. In dit artikel kun je lezen hoe Count Form werkt en nodigen we je uit om mee te helpen om nog meer opdrachten te maken!
_w400_h260_bg.png)
Leerkracht, leerling, leerstof - Oefenen, samenspel van drie factoren
Adri Treffers
Elke dag een kwartiertje gezamenlijk, productief, mondeling, inzichtelijk oefenen is een voorwaarde voor succesvol reken-wiskundeonderwijs. Dat is de boodschap van Adri Treffers. Hij laat zien dat oefenen speels kan zijn, ook zonder spel-vorm.
_w400_h260_bg.png)
Van Knorretje tot Knor - Levend rekenen? Dat kun je leren!
Jimke Nicolai
Onderwijskundige Jimke Nicolai beschrijft in een helder stappenplan hoe levend rekenonderwijs tot stand kan komen. Ervaring is niet vereist, enthousiasme wel.

Meetkundig kijken
Rekenen-wiskunde buiten de school
Frans van Galen en Annette Markusse
Meetkunde is een onderwerp waarbij leerlingen niet achter hun tafeltje kunnen blijven zitten. Frans van Galen en Annette Markusse beschrijven een project rond meetkunde-opdrachten in een kerk. In het artikel komt het tekenen met perspectief aan de orde en ook het meten van de hoogte van de kerk. De 2 onderwerpen heb...
Rekenen op begrip - Kiezen voor de juiste vorm van instructie
Arlette Buter en Margreeth Mulder
Directe instructie is bij rekenen eigenlijk alleen in de fase van procedureontwikkeling een goede instructievorm en het is zeker niet het enige instructiemodel dat in de rekenles gebruikt zou moeten worden. In dit artikel willen de auteurs laten zien wanneer en hoe Directe Instructie in de rekenles goed ingezet kan ...

Spel in de Rekenles - Take 10!
Anneke Noteboom
Take 10! is een kaartspel voor 2 - 7 spelers, waarbij het draait om getalbegrip tot 100. Het is kan gebruikt worden als peilingsspel. Het is geschikt voor groep 3, 4 en 5 en voor zwakke rekenaars.
_w400_h260_bg.png)
21 november 2014: 10e Bartjens Rekendictee
Corinne Harten
Op 21 november vindt de jubileum-editie van het Bartjens Rekendictee plaats. Doe nu mee met de voorrondes! Er zijn speciale prijzen voor leerkrachten in het basisonderwijs. Basisschoolleerlingen die een mooie som insturen maken ook kans op een prijs!

Op je tellen passen! - Willem Uittenbogaard
Willem Uittenbogaard
Het tellen van een aantal knikkers is een alledaagse handeling die iedere volwassene bijna gedachteloos zonder fouten kan uitvoeren. Heeft u er wel eens bij stil gestaan hoe moeilijk het is om het tellen van voorwerpen te leren?
De activiteit 'De knikkers' is afkomstig uit het boek '100 activiteiten voor onderzo...

Spel in de rekenles - Dobbeldraai en Canadees Rekenen
Anneke Noteboom
2 spellen voor het oefenen van het automatiseren van meerderen essentiële vaardigheden. Met deze spellen kunnen ook in de bovenbouw de basisvaardigheden op een leuke manier worden bijgehouden. Al het materiaal voor deze 2 spellen kan gedownload worden
_w400_h260_bg.png)
Derailleur, wielomwenteling en andere moeilijke woorden - Renske Val en Loek Erich
Renske Val en Loek Erich
Consequent en structureel aandacht besteden aan moeilijke woorden in de rekenles, kan leerlingen met een taalachterstand tot steun zijn. Het komt niet alleen hun rekenprestaties maar zeker ook hun woordenschatontwikkeling ten goede.
_w400_h260_bg.png)
Van bouwwerk tot tekening en vice versa - Hoe geef je 3 dimensies in het platte vlak weer?
Jacqueline van der Vlist
Hoe kun je een blikkenbouwsel zo op papier tekenen, dat iemand die het bouwwerk niet gezien heeft het aan de hand van jouw tekening kan opbouwen? Dat is een uitdagende vraag voor leerlingen van groep 3 / 4. Hun symboliseringen zijn origineel en gevarieerd

Spel in de rekenles - Redeneerpuzzels
Anneke Noteboom
Airport, Rush hour en Tipover zijn rekenspellen om in je eentje te spelen. In dit artikel worden ze besproken...
_w400_h260_bg.png)
Probleemoplossen in het speciaal basisonderwijs In het SBO kunnen leerlingen leren van en met elkaar
Marjolijn Peltenburg, Iris Verbruggen en Mieke Abe
Leerlingen in het speciaal basisonderwijs krijgen niet vaak de kans om in een interactief gesprek samen aan een probleem te werken. Men denkt vaak dat ze dat toch niet kunnen. Marjolijn Peltenburg, Iris Verbruggen en Mieke Abels bewijzen het tegendeel.
De vertaalcirkel - 13 veelgestelde vragen
Ceciel Borghouts
Regelmatig wordt aan Ceciel Borghouts gevraagd om opnieuw te publiceren over de vertaalcirkel. In de praktijk blijkt het namelijk lastig om er goed mee te werken. Dat is precies de reden waarom zij er eigenlijk niet verder over wil publiceren. De praktijk is weerbarstig en kan eigenlijk niet zonder coaching op de we...

Spel in de rekenles - Bokken schieten
Anneke Noteboom
Een kaartspel voor kinderen van eind groep 3 en groep 4 om te leren omgaan en te redeneren over de getallenrij tot en met 50.

Kom naar de Nationale Rekencoördinator Dag op 21 maart ‘25
De dag om kennis op te doen voor een sterk reken-wiskundeonderwijs in Nederland
NVORWO en hogeschool IPABO
Met lezingen en workshops rondom het thema 'Een wereld vol wiskunde; werkelijk waardevol!' wordt de bezoeker deze dag meegenomen in de actuele ontwikkelingen rondom rekenen en wiskundeonderwijs. Experts, zoals lerarenopleiders, onderzoekers, adviseurs en uitgevers, verzorgen bijdragen vanuit verschillende perspectie...

Ophelia leert kleuters beter rekenen met prentenboeken
Cijfers & letters
Gerard Hartdorff
Volgens mij kun je bij ieder prentenboek wel een rekenactiviteit bedenken. Kleuters moeten gewoon goed leren luisteren om te horen waar een verhaal over gaat. Zo train je het geheugen en dat heb je later hard nodig bij een vak als rekenen.
_w400_h260_bgtop.jpg)
Probleemoplossend denken met kinderboeken
Cijfers & Letters
Gerhard Hartdorff
Marjolein Kool en Sabine Lit schreven een mooi openingsartikel over het thema ‘wiskundig probleem oplossen’, een van de nieuwe concept kerndoelen voor het vak rekenen-wiskunde. Aan de hand van een stappenplan (‘het probleem verhelderen’, ‘zet leerlingen aan het werk’, ‘loop rond en kijk naar hun oplossingsmanieren’,...

Hoeveel zand zit er in de zandbak?
GRD-lesidee
Vincent Jonker
Door echte problemen op te lossen, kunnen leerlingen wiskundige concepten beter begrijpen, strategieën ontwikkelen en kritisch nadenken. Tijdens de Grote Rekendag van 2013, met het thema Pretpark: spelen met meten en meetkunde, kregen zij de kans om deze vaardigheden spelenderwijs te oefenen in herkenbare en uitdage...

Oogbewegingsonderzoek naar diagrammen. Pleidooi voor gebruik van stippendiagrammen op de basisschool
Lonneke Boels
Dit artikel bepleit de introductie van stippendiagrammen en varianten daarvan, zoals histodots en hoeddiagrammen, in het basisonderwijs om de overgang van casus-staafdiagrammen naar histogrammen en boxplots te ondersteunen en om hardnekkige misvattingen te verminderen. Het nieuwe kerndoel data voor rekenen-wiskunde ...